1. Thế nào là trẻ thừa cân, béo phì?

Trẻ thừa cân, béo phì được xác định dựa trên chỉ số BMI-for-age (BMI theo tuổi) của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Chỉ số này tính bằng cân nặng chia cho bình phương chiều cao (kg/m²), sau đó so với bảng chuẩn theo tuổi và giới tính. Nếu BMI nằm trên 85 percentiles, trẻ được coi là thừa cân; trên 95 percentiles là béo phì.

Tuy nhiên, nhiều trẻ nhìn “mũm mĩm” nhưng chiều cao cũng phát triển tốt, không thực sự béo phì. Vì vậy, biểu đồ tăng trưởng rất quan trọng để phân biệt. Nếu đường cân nặng vọt lên vượt xa chiều cao, trẻ có nguy cơ thừa cân thật sự.

Trẻ thừa cân dễ gặp nguy cơ sức khỏe như tiểu đường type 2, rối loạn mỡ máu, tim mạch, gan nhiễm mỡ hay vấn đề xương khớp. Đặc biệt, béo phì còn cản trở chiều cao nếu không kiểm soát đúng cách.

Trẻ thừa cân, béo phì được xác định dựa trên chỉ số BMI-for-age (BMI theo tuổi) của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)

2. Nhu cầu calo hàng ngày theo độ tuổi

Không giống người lớn, nhu cầu calo hàng ngày ở trẻ em biến đổi khá nhiều, tùy vào độ tuổi, giới tính và mức độ hoạt động thể chất. Đặc biệt, trẻ đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ về chiều cao và thể lực nên cần năng lượng đầy đủ để đảm bảo tăng trưởng tối ưu.

Với trẻ em trai có mức vận động vừa phải, nhu cầu calo trung bình như sau:

• Từ 6 đến 8 tuổi: khoảng 1.600 kcal/ngày

• Từ 9 đến 10 tuổi: khoảng 1.800 kcal/ngày

• Từ 11 đến 13 tuổi: khoảng 2.200 kcal/ngày

• Từ 14 đến 17 tuổi: từ 2.400 đến 2.800 kcal/ngày

Còn ở trẻ em gái có mức vận động vừa phải, nhu cầu thường thấp hơn một chút:

• Từ 7 đến 9 tuổi: khoảng 1.600 kcal/ngày

• Từ 10 đến 11 tuổi: khoảng 1.800 kcal/ngày

• Từ 12 đến 17 tuổi: khoảng 2.000 kcal/ngày

Tuy nhiên, những con số này chỉ mang tính chất tham khảo. Mỗi trẻ có thể cần nhiều hơn hoặc ít hơn, tùy theo tốc độ trao đổi chất, tình trạng sức khỏe, và mức độ vận động hàng ngày. Vì vậy, quan trọng nhất là đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh, cân đối cả về chiều cao lẫn cân nặng, không chỉ dựa vào lượng calo tuyệt đối.

3. Mục tiêu dinh dưỡng cho trẻ thừa cân

Mục tiêu quan trọng nhất khi quản lý cân nặng ở trẻ thừa cân, béo phì là ngăn chặn tình trạng tăng cân thêm, đồng thời vẫn đảm bảo trẻ phát triển chiều cao bình thường theo lứa tuổi. Để làm được điều này, cha mẹ nên giúp con xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh, cắt giảm khoảng 500 kcal mỗi ngày so với nhu cầu thông thường và khuyến khích trẻ tập thể dục đều đặn.

Sau khi trẻ duy trì được cân nặng ổn định, bước tiếp theo là giảm cân từ từ, với tốc độ khoảng 10% trọng lượng cơ thể mỗi tháng, cho tới khi trẻ đạt mức cân nặng phù hợp với chiều cao. Điều này cần thực hiện kiên trì và không được vội vàng.

Quan trọng hơn hết, cha mẹ cần đồng hành cùng con, trở thành động lực và tấm gương cho lối sống lành mạnh. Cả gia đình có thể cùng nhau chọn các món ăn ít calo, tổ chức những hoạt động vận động như đi bộ, leo cầu thang hoặc chơi thể thao cuối tuần để giúp trẻ vui vẻ giảm cân.

4. Nguyên tắc dinh dưỡng an toàn cho trẻ thừa cân

Để giúp trẻ thừa cân giảm cân an toàn mà vẫn phát triển chiều cao tốt, cha mẹ cần tuân thủ những nguyên tắc dinh dưỡng sau:

• Không nhịn ăn, không bỏ bữa: Trẻ em tuyệt đối không nên bỏ bữa hay nhịn ăn vì dễ gây mệt mỏi, giảm tập trung và có thể khiến trẻ ăn bù nhiều hơn sau đó.

• Cân đối đủ 4 nhóm chất: Dù cần giảm cân, bữa ăn của trẻ vẫn phải đủ đạm, chất béo lành mạnh, tinh bột hấp thu chậm, vitamin và khoáng chất để đảm bảo phát triển chiều cao và miễn dịch.

• Tính toán khẩu phần dựa trên nhu cầu năng lượng: Khẩu phần ăn cần được giảm nhẹ so với nhu cầu bình thường (khoảng 10-20%) tùy độ tuổi, tránh cắt giảm đột ngột làm trẻ chậm lớn.

• Hạn chế đồ ngọt, thức ăn nhanh, nước ngọt có gas: Những thực phẩm này chứa nhiều calo rỗng, dễ làm trẻ tăng cân và không có giá trị dinh dưỡng.

• Bổ sung chất xơ: Chất xơ từ rau, củ, quả giúp trẻ no lâu, giảm cảm giác thèm ăn và hỗ trợ tiêu hóa.

• Không dùng chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt như người lớn: Trẻ em không phù hợp với chế độ ăn kiêng khắt khe vì có nguy cơ thiếu vi chất.

• Ưu tiên cách chế biến ít dầu mỡ: Nên chọn món luộc, hấp, nướng thay vì chiên rán để giảm năng lượng dư thừa.

• Uống đủ nước: Giúp quá trình trao đổi chất diễn ra tốt hơn, đồng thời hạn chế cảm giác đói giả.

Để giúp trẻ thừa cân giảm cân an toàn mà vẫn phát triển chiều cao tốt, cha mẹ cần tuân thủ những nguyên tắc dinh dưỡng

Dinh dưỡng cho trẻ thừa cân cần đảm bảo mục tiêu kép: giảm mỡ dư, duy trì phát triển chiều cao và sức khỏe. Cha mẹ tuyệt đối không tự ý bắt trẻ ăn kiêng khắc nghiệt mà nên điều chỉnh chế độ ăn hợp lý, kết hợp tăng vận động. Khi lo lắng, hãy đưa trẻ đến khám bác sĩ dinh dưỡng để được tư vấn cá nhân hóa. Một chế độ ăn khoa học sẽ giúp trẻ vừa kiểm soát cân nặng, vừa phát triển khỏe mạnh.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699