1. 07 giai đoạn phát triển vận động trước 4 tuổi

1.1. Giai đoạn sơ sinh – 3 tháng tuổi

Trong những tháng đầu đời, trẻ chủ yếu phản xạ bản năng. Bé có thể quay đầu khi được đặt nằm sấp, biết siết chặt tay và thường đưa tay lên miệng để tự trấn an. Thị giác bắt đầu phát triển, bé biết nhìn theo các vật sáng hoặc chuyển động chậm.

Cảnh báo bất thường ở giai đoạn này gồm: không xuất hiện các phản xạ vận động nguyên thủy (như Moro, nắm tay), hoặc bé không có khả năng nhìn theo vật sáng hay di chuyển, có thể gợi ý bất thường về thần kinh hoặc thị giác.

1.2. Giai đoạn 3 – 6 tháng tuổi

Bé bắt đầu kiểm soát tốt hơn phần cổ và đầu, có thể giữ đầu vững khi được ngồi hỗ trợ. Đây cũng là giai đoạn bé tập lẫy từ ngửa sang sấp hoặc ngược lại, và có thể chống tay đẩy người lên khi nằm sấp.

Nếu đến gần 6 tháng mà bé chưa cứng cổ, hoặc rất ít vận động tay chân, bố mẹ nên cho bé đi khám để loại trừ các vấn đề thần kinh hoặc yếu cơ.

1.3. Giai đoạn 6 – 12 tháng tuổi

Bé đạt nhiều mốc quan trọng: tự ngồi vững không cần hỗ trợ, biết vỗ tay, cầm nắm và khám phá đồ vật bằng hai tay. Trong giai đoạn này, trẻ thường bắt đầu bò, đứng vịn vào đồ vật, và đi men theo mép bàn, ghế.

Nếu sau 9 tháng bé vẫn chưa ngồi vững hoặc không có động tác bám để đứng, bố mẹ cần đưa bé đi kiểm tra để phát hiện sớm các bất thường phát triển.

1.4. Giai đoạn 12 – 18 tháng tuổi

Trẻ bắt đầu bước những bước đi chập chững đầu tiên, có thể ném hoặc vứt đồ vật, và bắt đầu leo các bậc thang thấp với sự hỗ trợ. Đây là thời điểm bé rất thích khám phá môi trường xung quanh. Nếu sau 18 tháng bé vẫn chưa biết đi, đó là dấu hiệu chậm phát triển vận động cần được kiểm tra.

1.5. Giai đoạn 18 – 24 tháng tuổi

Bé tự đi vững vàng hơn, bắt đầu leo lên – xuống các bậc thấp, và hứng thú với việc vẽ nét nguệch ngoạc hoặc dùng que chọc các đồ vật nhỏ. Bé cũng dần hoàn thiện khả năng phối hợp tay – mắt.

Cảnh báo bất thường: bé hay ngã, khả năng giữ thăng bằng kém, có thể gợi ý các vấn đề về trương lực cơ hoặc phối hợp vận động.

1.6. Giai đoạn 2 – 3 tuổi

Trẻ chạy nhảy tự tin, bắt đầu leo trèo, lấy đồ vật ở vị trí cao. Bé có thể vẽ hình tròn đơn giản, biết dùng bút, hoặc xếp hình khối. Đây là lúc kỹ năng vận động tinh cũng phát triển mạnh.

Nếu bé không biết chạy, leo hoặc vận động tay thô kém (không cầm nắm chắc, thao tác vụng về), bố mẹ cần cho đi khám để tầm soát bất thường phát triển.

1.7. Giai đoạn 3 – 4 tuổi

Trẻ di chuyển linh hoạt, biết chạy, nhảy, leo trèo tốt. Bé có thể ném và bắt bóng, sử dụng xe đạp không bánh phụ, hoặc tham gia các trò chơi đòi hỏi sự khéo léo như vẽ, cắt dán.

Cảnh báo bất thường: nếu trẻ vẫn vụng về, không bắt bóng được, leo trèo khó khăn, có thể liên quan đến chậm phát triển vận động tinh hoặc rối loạn phối hợp vận động.

Bé có thể ném và bắt bóng, sử dụng xe đạp không bánh phụ,...

2. Dấu hiệu cha mẹ cần đưa trẻ đi khám sớm

Trong quá trình nuôi con, cha mẹ cần chú ý quan sát các dấu hiệu bất thường để kịp thời đưa trẻ đi khám. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo quan trọng:

• Chậm đạt mốc phát triển hơn 2-3 tháng so với chuẩn: Nếu trẻ không biết lẫy, ngồi, đứng, hoặc đi khi đã lớn hơn 2-3 tháng so với mốc thông thường, đó có thể là dấu hiệu chậm phát triển vận động hoặc trí tuệ.

• Trẻ quá mềm nhũn hoặc quá cứng: Bé có trương lực cơ yếu, mềm nhũn, hay ngược lại, cứng đờ tay chân, rất khó bế ẵm, có thể liên quan tới bệnh lý thần kinh.

• Mất kỹ năng đã có: Trẻ từng biết làm một số động tác như lẫy, bám đứng nhưng bỗng dưng không thực hiện được nữa. Đây là dấu hiệu rất nghiêm trọng cần khám ngay.

• Trẻ ít giao tiếp, không tương tác xã hội: Bé không giao tiếp bằng mắt, ít cười, không phản ứng khi gọi tên, có thể gợi ý rối loạn phát triển như tự kỷ.

3. Cách hỗ trợ trẻ phát triển vận động tốt nhất

Để giúp trẻ phát triển vận động tốt nhất, cha mẹ cần chú ý áp dụng những cách hỗ trợ phù hợp ngay từ những tháng đầu đời:

• Tummy time ngay từ sơ sinh: Cho trẻ nằm sấp khi tỉnh, có người trông, từ vài phút mỗi lần rồi tăng dần. Đây là bài tập quan trọng giúp bé cứng cổ, khỏe vai lưng, chuẩn bị cho các mốc vận động như lẫy, bò, ngồi.

• Tạo môi trường an toàn để bé vận động: Không gian rộng rãi, ít vật sắc nhọn, cho trẻ thoải mái tập lẫy, bò, đi mà không sợ va chạm, té ngã.

• Khuyến khích bé tự lập, khám phá: Cho bé tự cầm nắm, tự di chuyển, không làm giúp mọi việc để bé phát triển vận động và sự tự tin.

• Hạn chế bế ẵm, bồng bế quá nhiều: Bế ẵm liên tục khiến bé ít cơ hội vận động, chậm phát triển cơ và thăng bằng.

• Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ: Đảm bảo trẻ được cung cấp đủ vi chất, đặc biệt vitamin D, canxi, để xương và cơ chắc khỏe, hỗ trợ vận động tốt.

Cha mẹ cần chú ý áp dụng những cách hỗ trợ phù hợp ngay từ những tháng đầu đời

Nắm vững 7 giai đoạn phát triển vận động giúp cha mẹ đồng hành hiệu quả trên hành trình lớn khôn của trẻ. Mỗi cột mốc là bước đệm quan trọng để trẻ hoàn thiện kỹ năng và tự tin khám phá thế giới. Hãy quan sát, động viên và tạo môi trường phù hợp để con phát triển toàn diện.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699