5 biến chứng nguy hiểm của viêm phổi ở trẻ mà cha mẹ ít biết

1. Viêm phổi ở trẻ là gì?

Viêm phổi xảy ra khi các túi phế nang trong phổi bị viêm, chứa đầy dịch hoặc mủ, gây khó khăn trong việc trao đổi oxy. Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi, có hệ miễn dịch và hệ hô hấp còn non nớt, khiến chúng dễ bị viêm phổi hơn người lớn. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm vi khuẩn (như Streptococcus pneumoniae), virus (như RSV hoặc cúm), và đôi khi là nấm. Triệu chứng điển hình bao gồm sốt, ho có đờm, thở nhanh, thở khò khè, và mệt mỏi. Nếu không được điều trị đúng cách, viêm phổi có thể tiến triển và gây ra các biến chứng nguy hiểm.

2. 5 biến chứng nguy hiểm của viêm phổi ở trẻ

2.1. Tràn mủ màng phổi

Tràn mủ màng phổi là một biến chứng nghiêm trọng, xảy ra khi mủ tích tụ trong khoang màng phổi – không gian giữa phổi và thành ngực. Biến chứng này thường do vi khuẩn gây viêm phổi, như Streptococcus pneumoniae hoặc Staphylococcus aureus, lan rộng từ phổi sang màng phổi. Trẻ bị tràn mủ màng phổi có thể gặp các triệu chứng như sốt cao kéo dài, đau ngực dữ dội, khó thở nghiêm trọng, và mệt lả. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời bằng kháng sinh hoặc dẫn lưu mủ, biến chứng này có thể gây suy hô hấp hoặc nhiễm trùng huyết. Cha mẹ cần đặc biệt chú ý nếu trẻ có dấu hiệu đau ngực hoặc khó thở ngày càng nặng sau khi được chẩn đoán viêm phổi.

Tràn mủ màng phổi là một biến chứng nguy hiểm của viêm phổi, xảy ra khi mủ tích tụ trong khoang màng phổi

2.2. Nhiễm trùng huyết (nhiễm khuẩn máu)

Viêm phổi không được kiểm soát có thể khiến vi khuẩn từ phổi xâm nhập vào máu, dẫn đến nhiễm trùng huyết – một tình trạng đe dọa tính mạng. Nhiễm trùng huyết làm vi khuẩn lan rộng khắp cơ thể, gây tổn thương các cơ quan như tim, thận, và não. Trẻ bị nhiễm trùng huyết thường có các triệu chứng như sốt cao, ớn lạnh, da nhợt nhạt, mạch nhanh, và lơ mơ. Ở trẻ sơ sinh, dấu hiệu có thể bao gồm bỏ bú, quấy khóc liên tục, hoặc không đáp ứng khi được kích thích. Biến chứng này đòi hỏi điều trị khẩn cấp tại bệnh viện với kháng sinh đường tĩnh mạch. Nếu không được xử lý kịp thời, nhiễm trùng huyết có thể dẫn đến sốc nhiễm trùng và tử vong.

2.3. Suy hô hấp

Suy hô hấp là một biến chứng nguy hiểm khi viêm phổi làm tổn thương nghiêm trọng các phế nang, khiến phổi không thể cung cấp đủ oxy cho cơ thể. Trẻ bị suy hô hấp thường thở nhanh, nông, tím tái quanh môi hoặc đầu ngón tay, và có thể lơ mơ do thiếu oxy. Đây là tình trạng cấp cứu cần được can thiệp ngay lập tức, thường bằng cách hỗ trợ thở oxy hoặc sử dụng máy thở. Trẻ sơ sinh và trẻ có bệnh nền (như hen suyễn hoặc bệnh tim bẩm sinh) có nguy cơ cao bị suy hô hấp khi mắc viêm phổi. Cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay nếu nhận thấy bé thở bất thường hoặc có dấu hiệu tím tái.

2.4. Áp-xe phổi

Áp-xe phổi là tình trạng xuất hiện các ổ mủ trong mô phổi, thường do vi khuẩn gây viêm phổi nặng, như Klebsiella hoặc Staphylococcus aureus. Biến chứng này hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ có hệ miễn dịch yếu hoặc không được điều trị kịp thời. Trẻ bị áp-xe phổi có thể có các triệu chứng như sốt dai dẳng, ho ra đờm có mủ hoặc máu, đau ngực, và suy kiệt. Chẩn đoán áp-xe phổi thường cần đến chụp X-quang hoặc CT ngực. Điều trị có thể bao gồm kháng sinh liều cao kéo dài hoặc phẫu thuật dẫn lưu ổ áp-xe trong trường hợp nghiêm trọng. Nếu không được xử lý, áp-xe phổi có thể gây tổn thương phổi vĩnh viễn hoặc lan rộng nhiễm trùng.

2.5. Viêm màng não

Mặc dù hiếm gặp, viêm phổi do vi khuẩn như Streptococcus pneumoniae có thể dẫn đến viêm màng não – tình trạng nhiễm trùng ở màng bao quanh não và tủy sống. Vi khuẩn từ phổi có thể lây lan qua máu đến hệ thần kinh trung ương, gây ra biến chứng này. Triệu chứng của viêm màng não ở trẻ bao gồm sốt cao, cứng cổ, co giật, lơ mơ, hoặc nhạy cảm với ánh sáng. Ở trẻ sơ sinh, các dấu hiệu có thể khó nhận biết hơn, như bỏ bú, quấy khóc liên tục, hoặc thóp phồng. Viêm màng não là một tình trạng cực kỳ nguy hiểm, đòi hỏi điều trị khẩn cấp bằng kháng sinh và chăm sóc đặc biệt. Nếu không đ

3. Dấu hiệu cần đưa trẻ đi khám ngay

Cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức nếu nhận thấy các dấu hiệu sau:

Thở nhanh, thở khò khè, hoặc có dấu hiệu co kéo lồng ngực.
Sốt cao kéo dài trên 3 ngày, không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
Trẻ tím tái, mệt lả, hoặc không bú được.
Ho ra đờm có máu hoặc mủ.
Trẻ có dấu hiệu lơ mơ, co giật, hoặc bất thường về ý thức.

Việc phát hiện và điều trị sớm viêm phổi có thể ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm kể trên.

4. Cách phòng ngừa viêm phổi và biến chứng ở trẻ

4.1. Tiêm phòng đầy đủ

Tiêm vắc-xin ngừa các tác nhân gây viêm phổi, như vắc-xin phế cầu (PCV), vắc-xin Hib, và vắc-xin cúm, là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh. Cha mẹ nên tuân thủ lịch tiêm chủng quốc gia để bảo vệ trẻ.

Cha mẹ nên tiêm phòng đầy đủ cho bé để ngăn ngừa các tác nhân gây viêm phổi

4.2. Tăng cường sức đề kháng

Cho trẻ bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp. Với trẻ lớn hơn, chế độ ăn uống giàu vitamin C, kẽm, và các chất chống oxy hóa sẽ hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

4.3. Giữ môi trường sống sạch sẽ

Tránh cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi bẩn, hoặc không khí ô nhiễm. Giữ phòng thông thoáng, sạch sẽ, và duy trì độ ẩm thích hợp (40-60%) để bảo vệ đường hô hấp của trẻ.

4.4. Điều trị sớm các bệnh hô hấp

Nếu trẻ có dấu hiệu cảm lạnh, ho, hoặc sổ mũi, cần theo dõi sát sao và đưa trẻ đi khám nếu triệu chứng kéo dài hoặc nặng lên. Điều trị sớm các nhiễm trùng đường hô hấp trên có thể ngăn ngừa viêm phổi.

Viêm phổi ở trẻ là một bệnh lý nguy hiểm với những biến chứng nghiêm trọng như tràn mủ màng phổi, nhiễm trùng huyết, suy hô hấp, áp-xe phổi, và viêm màng não. Cha mẹ cần nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và đưa trẻ đi khám kịp thời để ngăn ngừa những hậu quả đáng tiếc. Bằng cách tiêm phòng đầy đủ, tăng cường sức đề kháng, và giữ môi trường sống sạch sẽ, cha mẹ có thể giảm nguy cơ trẻ mắc viêm phổi và các biến chứng liên quan. Sự chăm sóc chu đáo và cảnh giác sẽ giúp trẻ có hệ hô hấp khỏe mạnh, phát triển toàn diện, và tránh được những nguy cơ tiềm ẩn từ căn bệnh này.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699