1. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị rằng trẻ nên được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Trong giai đoạn này, sữa mẹ cung cấp đầy đủ năng lượng, dưỡng chất và kháng thể cần thiết để bé phát triển toàn diện và có hệ miễn dịch tốt.

Tuy nhiên, sau 6 tháng, nhu cầu dinh dưỡng của trẻ bắt đầu tăng lên, đặc biệt là về năng lượng, sắt, kẽm và một số vi chất khác. Lúc này, sữa mẹ không còn đáp ứng đủ, nên cần bổ sung thêm thực phẩm từ ăn dặm để bé phát triển khỏe mạnh và phòng ngừa thiếu hụt dinh dưỡng. Việc cho trẻ ăn dặm đúng thời điểm và đúng cách rất quan trọng cho sự phát triển lâu dài.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị rằng trẻ nên được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời

2. Thời điểm phù hợp thường từ 6 tháng tuổi, khi bé

Thời điểm bắt đầu ăn dặm lý tưởng thường rơi vào khoảng 6 tháng tuổi, khi hệ tiêu hóa và khả năng vận động của bé đã phát triển đủ để tiếp nhận thực phẩm ngoài sữa. Dưới đây là các dấu hiệu rõ ràng cho thấy bé đã sẵn sàng ăn dặm:

• Bé có thể ngồi với sự hỗ trợ: Khi bé có thể ngồi vững trong lòng người lớn hoặc với sự giúp đỡ của ghế ăn, điều này giúp hạn chế nguy cơ hóc nghẹn và tạo điều kiện cho bé tiếp nhận thức ăn an toàn hơn.

• Kiểm soát tốt đầu và cổ: Đây là dấu hiệu quan trọng cho thấy cơ vùng cổ của bé đã phát triển đủ để nuốt thức ăn dễ dàng, không bị sặc.

• Tỏ ra hứng thú với thức ăn: Bé bắt đầu quan sát người lớn ăn, vươn người về phía thức ăn, há miệng bắt chước hoặc có phản ứng vui vẻ khi được đưa thìa lại gần.

• Biết đưa tay gắp đồ vật và đưa vào miệng: Kỹ năng vận động tinh này cho thấy bé đã có sự phối hợp giữa tay và miệng, là nền tảng quan trọng cho ăn dặm kiểu chỉ huy (BLW) hoặc ăn bốc.

• Mất phản xạ đẩy lưỡi: Nếu trước đây bé có xu hướng dùng lưỡi đẩy bất cứ vật gì ra ngoài, thì khi sẵn sàng ăn dặm, phản xạ này giảm hẳn hoặc biến mất – tức bé đã bắt đầu tiếp nhận thìa và thức ăn tốt hơn.

3. Ăn dặm sớm có hại gì?

Cho bé ăn dặm quá sớm (trước 6 tháng tuổi) có thể mang lại nhiều rủi ro cho sức khỏe, do lúc này cơ thể bé chưa đủ phát triển để xử lý thức ăn ngoài sữa. Dưới đây là các tác hại thường gặp:

• Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện: Bé có thể bị tiêu chảy, đầy bụng, nôn ói hoặc dị ứng thực phẩm do ruột còn non yếu và men tiêu hóa chưa đủ để xử lý thức ăn phức tạp.

• Giảm bú mẹ sớm: Khi ăn dặm quá sớm, bé thường bú ít đi, dẫn đến thiếu hụt các vi chất thiết yếu như sắt, DHA, kẽm – vốn là những chất rất quan trọng trong 6 tháng đầu đời.

• Nguy cơ nhiễm trùng: Thức ăn không hợp vệ sinh hoặc chế biến không đúng cách có thể khiến bé dễ mắc bệnh tiêu hóa, nhiễm khuẩn đường ruột.

4. Ăn dặm muộn gây hậu quả gì?

Nếu trì hoãn việc cho bé ăn dặm quá lâu sau 6 tháng tuổi, trẻ có thể gặp nhiều hậu quả về dinh dưỡng và phát triển. Dưới đây là những tác động tiêu cực thường thấy:

• Thiếu năng lượng và vi chất: Sau 6 tháng, sữa mẹ không còn đủ để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng ngày càng tăng của bé, đặc biệt là các vi chất như sắt, kẽm, vitamin A, D… Nếu không được bổ sung qua ăn dặm, bé dễ bị thiếu hụt dinh dưỡng.

• Chậm phát triển thể chất: Thiếu năng lượng và chất dinh dưỡng quan trọng khiến bé tăng cân chậm, chiều cao không đạt chuẩn, ảnh hưởng đến tăng trưởng toàn diện.

• Rối loạn ăn uống, dễ biếng ăn: Trẻ ăn dặm muộn thường khó làm quen với thức ăn đặc, phản xạ nhai và kỹ năng xử lý thức ăn không được rèn luyện đúng thời điểm → dễ dẫn đến biếng ăn kéo dài, kén ăn, hoặc gặp khó khăn khi chuyển sang ăn thô sau này.

Nếu trì hoãn việc cho bé ăn dặm quá lâu sau 6 tháng tuổi, trẻ có thể gặp nhiều hậu quả về dinh dưỡng và phát triển

Chọn đúng thời điểm ăn dặm sẽ tạo tiền đề cho hệ tiêu hóa và phát triển toàn diện của trẻ. Hãy quan sát dấu hiệu sẵn sàng, lắng nghe nhu cầu của con và bắt đầu hành trình ăn dặm thật nhẹ nhàng. Khi mẹ chuẩn bị kỹ lưỡng, bé sẽ hợp tác vui vẻ và ăn uống hiệu quả hơn.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699