Bệnh bạch hầu ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

1. Bệnh Bạch Hầu Là Gì?

Bạch hầu là một bệnh nhiễm trùng cấp tính, chủ yếu ảnh hưởng đến đường hô hấp trên, bao gồm mũi, họng và thanh quản. Vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae sản sinh độc tố gây tổn thương nghiêm trọng đến các mô trong cơ thể, đặc biệt là ở cổ họng và tim. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm cơ tim, tổn thương thần kinh và thậm chí tử vong.

Bạch hầu là một bệnh nhiễm trùng cấp tính, chủ yếu ảnh hưởng đến đường hô hấp trên của bé

Bệnh bạch hầu từng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em trước khi vắc-xin bạch hầu được phát triển. Tuy nhiên, với sự phổ biến của vắc-xin DPT (bạch hầu - uốn ván - ho gà), số ca mắc bệnh đã giảm đáng kể. Dù vậy, cha mẹ không nên chủ quan vì bệnh vẫn có thể xuất hiện ở những trẻ chưa được tiêm phòng đầy đủ.

2. Nguyên Nhân Gây Bệnh Bạch Hầu Ở Trẻ Em

Bệnh bạch hầu chủ yếu lây lan qua các giọt bắn trong không khí khi người bệnh hoặc người mang mầm bệnh không triệu chứng ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Trẻ em hít phải những giọt bắn này có thể bị nhiễm vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae. Đây là con đường lây truyền phổ biến nhất, đặc biệt trong môi trường đông đúc như trường học hoặc nhà trẻ.

Ngoài đường hô hấp, bệnh bạch hầu còn có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp với các vết loét trên da của người nhiễm bệnh, được gọi là bạch hầu da. Khi trẻ chạm vào các vết loét này, vi khuẩn có thể xâm nhập qua các vết trầy xước hoặc tổn thương trên da của trẻ, gây nhiễm trùng.

Vi khuẩn bạch hầu có thể tồn tại trên các bề mặt hoặc đồ vật mà người bệnh đã sử dụng, chẳng hạn như khăn mặt, cốc uống nước, đồ chơi hoặc các vật dụng cá nhân khác. Nếu trẻ sử dụng chung những đồ vật này mà không được vệ sinh sạch sẽ, nguy cơ nhiễm bệnh sẽ tăng lên.

Trẻ em chưa được tiêm vắc-xin bạch hầu hoặc tiêm không đầy đủ là đối tượng dễ mắc bệnh nhất. Ngoài ra, các yếu tố như sống trong điều kiện đông đúc, vệ sinh kém, suy dinh dưỡng hoặc hệ miễn dịch yếu cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Ở những khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp, bệnh bạch hầu có thể bùng phát thành dịch nếu không được kiểm soát kịp thời.

3. Triệu Chứng Của Bệnh Bạch Hầu Ở Trẻ Em

Triệu chứng của bệnh bạch hầu thường xuất hiện từ 2-5 ngày sau khi trẻ tiếp xúc với vi khuẩn. Tùy thuộc vào vị trí nhiễm trùng, bệnh bạch hầu có thể biểu hiện qua các dạng chính là bạch hầu họng, bạch hầu thanh quản và bạch hầu da. Dưới đây là các triệu chứng phổ biến:

3.1. Bạch Hầu Họng Và Amidan

Đau họng, khó nuốt.

Đau họng, khó nuốt là một trong những triệu chứng điển hình của bệnh bạch hầu ở trẻ

Sốt nhẹ hoặc vừa (khoảng 38°C).
Xuất hiện màng giả màu trắng xám hoặc xanh ở amidan, cổ họng hoặc vòm họng. Màng này rất đặc trưng, bám chặt và có thể gây chảy máu nếu cố gắng bóc ra.
Sưng hạch bạch huyết ở cổ, đôi khi tạo thành “cổ bò” (sưng to ở vùng cổ).
Mệt mỏi, chán ăn và cảm giác khó chịu.

3.2. Bạch Hầu Thanh Quản

Ho khan, khàn tiếng hoặc mất giọng.
Khó thở, thở khò khè do màng giả làm tắc nghẽn đường thở.
Đây là dạng nguy hiểm nhất vì có thể dẫn đến suy hô hấp nếu không được điều trị kịp thời.

3.3. Bạch Hầu Da

Xuất hiện các vết loét hoặc tổn thương da, thường ở vùng da bị trầy xước hoặc nhiễm trùng trước đó.
Vết loét có thể có màng giả màu xám bao phủ.

3.4. Biến Chứng Toàn Thân

Nếu không được điều trị, độc tố của vi khuẩn có thể lan vào máu, gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:

Viêm cơ tim: Gây rối loạn nhịp tim, suy tim.
Tổn thương thần kinh: Liệt cơ, đặc biệt là cơ ở họng, mắt hoặc chi.
Suy thận hoặc tổn thương các cơ quan khác.

4. Cách Điều Trị Bệnh Bạch Hầu Ở Trẻ Em

Kháng độc tố bạch hầu được sử dụng để trung hòa độc tố do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae tiết ra, giúp ngăn chặn tổn thương thêm cho các cơ quan trong cơ thể. Thuốc này thường được tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp ngay sau khi bác sĩ xác định chẩn đoán. Trước khi sử dụng, bác sĩ sẽ kiểm tra nguy cơ dị ứng với kháng độc tố để đảm bảo an toàn cho trẻ.

Kháng sinh như erythromycin hoặc penicillin được sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn bạch hầu và ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Thời gian điều trị kháng sinh thường kéo dài từ 7 đến 14 ngày, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Việc tuân thủ đầy đủ liệu trình kháng sinh là rất quan trọng để đảm bảo vi khuẩn được loại bỏ hoàn toàn.

Trẻ mắc bệnh bạch hầu cần được chăm sóc hỗ trợ để giảm thiểu các biến chứng. Nếu trẻ gặp khó khăn trong việc thở do tắc nghẽn đường thở, bác sĩ có thể phải đặt nội khí quản hoặc mở khí quản. Ngoài ra, trẻ cần được theo dõi sát sao về chức năng tim mạch do nguy cơ viêm cơ tim. Việc cung cấp đủ nước và dinh dưỡng qua đường uống hoặc truyền tĩnh mạch cũng rất cần thiết để hỗ trợ quá trình phục hồi.

Trẻ mắc bệnh bạch hầu cần được cách ly tại bệnh viện để tránh lây nhiễm cho người khác. Những người tiếp xúc gần với trẻ, như thành viên gia đình hoặc bạn bè, cần được theo dõi và có thể được điều trị dự phòng bằng kháng sinh hoặc tiêm vắc-xin tăng cường nếu cần. Điều này giúp giảm nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Bệnh bạch hầu ở trẻ em là một bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Cha mẹ cần chú ý đến lịch tiêm chủng của trẻ, nhận biết các triệu chứng bất thường và đưa trẻ đi khám kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh bạch hầu không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ mà còn góp phần ngăn chặn sự lây lan trong cộng đồng. Hãy luôn ưu tiên tiêm phòng và tham khảo ý kiến bác sĩ khi có bất kỳ lo ngại nào về sức khỏe của con bạn!

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699