1. Chuẩn cân nặng theo tuổi – Bé có đang phát triển đúng?

Cân nặng là một trong những chỉ số quan trọng nhất để đánh giá sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi giai đoạn tuổi của trẻ sẽ có mức tăng cân trung bình nhất định. Việc theo dõi cân nặng định kỳ giúp bố mẹ biết được con có đang phát triển bình thường hay có dấu hiệu chậm phát triển.

Cụ thể, trong 6 tháng đầu đời, trẻ thường tăng trung bình từ 600–1000g mỗi tháng. Từ 6 đến 12 tháng tuổi, tốc độ tăng trưởng chậm lại, bé sẽ tăng khoảng 300–500g mỗi tháng. Nếu bé tăng dưới mức này, hoặc không tăng cân liên tục trong 1–2 tháng, cần được xem là dấu hiệu chậm phát triển thể chất.

Đặc biệt, nếu cân nặng của bé tụt khỏi đường cong tăng trưởng, hoặc nằm dưới -2SD (điểm lệch chuẩn) so với chuẩn WHO, thì nên đưa trẻ đi khám để tìm nguyên nhân và có hướng can thiệp sớm.

Cân nặng là một trong những chỉ số quan trọng nhất để đánh giá sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh

2. Dấu hiệu bé chậm tăng cân do chậm phát triển

Nếu bé tăng cân chậm kéo dài kèm theo các biểu hiện bất thường khác, rất có thể đó là dấu hiệu của tình trạng chậm phát triển toàn diện chứ không chỉ đơn thuần là thiếu dinh dưỡng. Dưới đây là những dấu hiệu bố mẹ cần đặc biệt lưu ý:

• Tăng cân dưới 500g/tháng trong giai đoạn 0–6 tháng, hoặc không tăng cân liên tục trong 2 tháng, là chỉ báo rõ ràng nhất cho tình trạng phát triển thể chất kém.

• Bé bú ít, không chủ động tìm ti, hay ngậm chơi, bú ngắt quãng, kèm theo hiện tượng ngủ li bì, ít tỉnh táo trong thời gian dài.

• Kém tương tác với môi trường xung quanh: bé ít cười, không nhìn theo đồ vật, không phản ứng với giọng nói quen thuộc hoặc ánh mắt người đối diện.

• Không đạt mốc vận động phù hợp với tháng tuổi: ví dụ, 4–5 tháng vẫn chưa biết lẫy, đầu còn gật gù khi nằm sấp, không đưa tay với đồ chơi.

3. Nguyên nhân khiến bé chậm tăng cân

Bé chậm tăng cân không chỉ xuất phát từ việc ăn uống ít mà còn có thể do nhiều nguyên nhân sâu xa khác. Hiểu đúng các yếu tố tác động sẽ giúp bố mẹ có hướng điều chỉnh kịp thời và hiệu quả:

• Dinh dưỡng chưa đầy đủ: Bé bú lượng sữa quá ít, ăn dặm không đúng độ tuổi hoặc bữa ăn thiếu chất béo, tinh bột khiến không đủ năng lượng để tăng trưởng.

• Rối loạn tiêu hóa – hấp thu: Các tình trạng như trào ngược dạ dày, loạn khuẩn ruột, dị ứng đạm sữa bò... khiến bé ăn vào nhưng không hấp thu tốt, gây kém tăng cân dù ăn đủ.

• Bệnh lý mạn tính tiềm ẩn: Một số bệnh như viêm nhiễm kéo dài, tim bẩm sinh, rối loạn chuyển hóa... làm tiêu hao năng lượng, ảnh hưởng trực tiếp đến cân nặng.

• Thiếu vi chất quan trọng: Thiếu sắt, kẽm, vitamin D khiến bé biếng ăn, giảm trao đổi chất và tăng trưởng chậm dù khẩu phần không thay đổi.

4. Cha mẹ cần làm gì khi bé tăng cân chậm?

Khi phát hiện bé tăng cân chậm hơn so với chuẩn, bố mẹ nên bình tĩnh quan sát và có những bước xử lý cụ thể. Việc can thiệp đúng lúc sẽ giúp con bắt kịp đà phát triển, hạn chế hậu quả lâu dài:

• Theo dõi sát cân nặng và chiều cao của bé: Ghi lại chỉ số cân nặng mỗi tháng và vẽ biểu đồ tăng trưởng, so sánh với bảng chuẩn WHO để nhận biết bé đang đi đúng quỹ đạo hay có dấu hiệu lệch chuẩn.

• Đánh giá lại khẩu phần ăn/sữa hằng ngày: Xem xét tổng lượng sữa, số cữ ăn, chất lượng bữa dặm (nếu có). Bé có thể ăn đủ số lần nhưng chưa đủ năng lượng hoặc thiếu đa dạng nhóm chất.

• Chủ động đưa bé đi khám: Nếu thấy bé chậm tăng cân kèm các biểu hiện như mệt mỏi, biếng ăn kéo dài, tiêu hóa kém hoặc không đạt mốc vận động.

• Bổ sung vi chất nếu có chỉ định từ bác sĩ: Tuyệt đối không tự ý cho bé dùng men tiêu hóa, vitamin hay sữa công thức đặc biệt khi chưa được tư vấn chuyên môn — điều này có thể gây mất cân bằng dinh dưỡng hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng sẵn có.

Khi phát hiện bé tăng cân chậm hơn so với chuẩn, bố mẹ nên bình tĩnh quan sát và có những bước xử lý cụ thể

Cân nặng dưới chuẩn cần được theo dõi sát sao, không nên xem nhẹ hay chỉ chờ đợi trẻ "tự lớn". Việc đánh giá tăng trưởng theo biểu đồ chuẩn và thăm khám định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề phát triển. Can thiệp đúng thời điểm là cách tốt nhất để đảm bảo trẻ có nền tảng phát triển khỏe mạnh.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

 https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699