1. Vì sao mẹ sau sinh thường bị đau lưng?

Sau sinh, cơ thể mẹ vẫn tồn tại hormone relaxin – loại hormone khiến dây chằng mềm và lỏng hơn để hỗ trợ quá trình sinh nở. Khi dây chằng vẫn còn giãn và chưa kịp săn chắc trở lại, cột sống trở nên kém ổn định và dễ đau mỗi khi mẹ cúi, xoay người hay bế bé. Bên cạnh đó, việc chăm con cũng là một nguyên nhân lớn gây đau lưng kéo dài. Mẹ thường cúi lưng cho bé bú, nghiêng người khi ru ngủ hoặc ngồi một tư thế quá lâu, khiến cột sống thắt lưng luôn trong trạng thái căng cứng.

Không chỉ vậy, việc tăng cân nhiều trong thai kỳ khiến cột sống phải chịu áp lực lớn suốt 9 tháng. Nếu sau sinh mẹ chưa giảm cân hoặc tiếp tục ít vận động, cơ lưng yếu dần khiến cơn đau khó chấm dứt. Thiếu canxi, thiếu vitamin D hoặc chế độ dinh dưỡng nghèo nàn cũng góp phần khiến xương – khớp nhạy cảm và dễ đau nhức hơn.

Thông thường, những cơn đau này có thể giảm sau 4–6 tuần nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu cơn đau kéo dài hơn 3 tháng, mẹ cần nghĩ đến khả năng tổn thương sâu hơn ở đĩa đệm.

2. Khi nào đau lưng sau sinh trở thành dấu hiệu đáng lo?

Đau lưng sau sinh là bình thường nếu chỉ ở mức âm ỉ, không lan sang vùng khác và giảm dần theo thời gian. Nhưng khi cơn đau trở nên dai dẳng, tăng khi vận động hoặc xuất hiện cảm giác tê bì, đó không còn là đau cơ đơn thuần.

Mẹ sau sinh cần chú ý các dấu hiệu thoát vị đĩa đệm

Những dấu hiệu dưới đây là “điểm cảnh báo” cho thấy mẹ có thể đang bị thoát vị đĩa đệm:

• Đau thắt lưng lan xuống mông, đùi hoặc bàn chân.

• Cảm giác tê châm chích dọc một bên chân.

• Đau tăng khi cúi người, xoay người, nhấc bé.

• Đi lại khó khăn, đứng lâu dễ mỏi và đau hơn.

• Đau kéo dài trên 3 tháng dù đã nghỉ ngơi đầy đủ.

Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi nhân nhầy trong đĩa đệm bị thoát ra ngoài và chèn lên dây thần kinh. Với phụ nữ sau sinh, tình trạng này có thể xuất hiện sớm vì dây chằng yếu, cơ bụng – cơ lưng giảm sức mạnh và cột sống phải hoạt động liên tục khi chăm con.

3. Vì sao phụ nữ sau sinh dễ bị thoát vị đĩa đệm?

Thực tế, so với người bình thường, phụ nữ sau sinh có nguy cơ thoát vị đĩa đệm cao hơn bởi nhiều yếu tố cùng tác động. Việc bế bé sai tư thế – đặc biệt là bế lệch sang một bên – gây lệch trọng tâm cơ thể và tạo áp lực lớn lên đĩa đệm. Mẹ cũng thường xuyên cúi gập người để tắm bé, thay tã, ru ngủ… khiến cột sống phải chịu lực nén lặp đi lặp lại.

Một nguyên nhân đáng chú ý khác là cơ bụng bị giãn mạnh trong thai kỳ và cần nhiều tháng để phục hồi. Khi cơ bụng yếu, toàn bộ gánh nặng giữ thăng bằng cơ thể dồn lên cột sống lưng, khiến đĩa đệm dễ bị tổn thương. Sau sinh, nhiều mẹ còn bị thiếu ngủ, stress, cơ thể mệt mỏi, ít vận động, tất cả đều góp phần làm đau lưng thêm nặng và tăng nguy cơ thoát vị.

4. Mẹ nên làm gì khi nghi ngờ thoát vị đĩa đệm?

Ngay khi cảm nhận cơn đau không còn “bình thường”, mẹ không nên tự chịu đựng mà cần xử lý đúng cách. Thăm khám bác sĩ chuyên khoa là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Bác sĩ có thể chỉ định chụp MRI hoặc X-quang để xác định chính xác mức độ tổn thương, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Trong lúc chờ thăm khám hoặc điều trị, mẹ có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ như:

• Chườm ấm vùng thắt lưng để làm mềm cơ và giảm đau.

• Tránh cúi gập lưng; khi bế bé hãy gập gối và giữ lưng thẳng.

• Nghỉ ngơi hợp lý, tránh đứng quá lâu hoặc mang vác nặng.

• Dùng đai lưng hỗ trợ khi cần di chuyển nhiều.

• Tập vật lý trị liệu hoặc các bài giãn cơ nhẹ nhàng theo hướng dẫn.

Nếu được điều trị sớm, phần lớn các trường hợp thoát vị đĩa đệm mức độ nhẹ có thể hồi phục tốt mà không cần phẫu thuật. Điều quan trọng là mẹ không nên chủ quan hoặc trì hoãn việc thăm khám.

5. Phòng ngừa thoát vị đĩa đệm sau sinh: Đơn giản nhưng rất hiệu quả

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh, và với mẹ sau sinh, chỉ cần thay đổi một vài thói quen nhỏ cũng giúp giảm đáng kể nguy cơ đau lưng kéo dài. Trước hết, mẹ nên chú ý tư thế khi cho bé bú: lưng thẳng, vai thoải mái, có gối đỡ phía sau và đỡ bé bằng gối để không phải cúi người quá mức. Khi bế bé, hãy dùng lực chân để nâng, không dùng lực lưng.

Mẹ có thể chủ động phòng ngừa thoát vị đĩa đệm sau sinh

Mẹ cũng nên vận động nhẹ nhàng hằng ngày, thực hiện các bài tập phục hồi cơ bụng – cơ lưng từ tuần thứ 6 trở đi (nếu sinh thường) hoặc sau tư vấn của bác sĩ (nếu sinh mổ). Đồng thời, chế độ dinh dưỡng giàu canxi, vitamin D và omega-3 sẽ giúp xương khớp chắc khỏe hơn. Hạn chế nằm võng, ghế nệm mềm lún cũng giúp cột sống giữ được độ cong sinh lý tự nhiên.

6. Khi nào mẹ cần đi khám ngay?

Nếu mẹ gặp bất kỳ dấu hiệu nào sau đây, cần đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt:

• Đau lưng dữ dội, đau lan xuống chân liên tục.

• Yếu chân, khó đi lại hoặc mất cảm giác ở chân.

• Bí tiểu hoặc đại tiểu tiện không kiểm soát.

• Đau tăng mạnh sau khi nâng bé hoặc mang vật nặng.

Đây là dấu hiệu cảnh báo chèn ép thần kinh nặng, cần được điều trị kịp thời để tránh biến chứng.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Thạc sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Ths. Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. THS. Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: Phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Phố Hoàng Ngân, Phường Yên Hòa, Hà Nội.
• Thời gian làm việc: Sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699