Giấc ngủ của trẻ thay đổi thế nào theo từng độ tuổi?

1. Giấc ngủ sơ sinh và vai trò đặc biệt quan trọng

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh khác hoàn toàn so với người lớn, diễn ra theo chu kỳ ngắn chỉ 20–50 phút. Trong đó, khoảng 50% là giấc ngủ động (REM) – giai đoạn não hoạt động mạnh, khiến bé dễ giật mình và tỉnh giấc trước tiếng động nhỏ. Khi ngủ, cơ thể bé cũng “làm việc” nhiều hơn: nhịp thở nhanh, tim đập nhanh và não bộ tăng chuyển hóa để hoàn thiện các chức năng quan trọng.

Trong những tháng đầu đời, giấc ngủ là “chìa khóa vàng” giúp phát triển trí não. Nghiên cứu cho thấy sau 1 tháng, số lượng tế bào não của trẻ tăng tới 80% so với khi bé được 3 tháng tuổi. Đồng thời, giấc ngủ sâu kích thích tiết hormone tăng trưởng, hỗ trợ phát triển xương, cơ và chiều cao.

Ngược lại, nếu trẻ thiếu ngủ hoặc ngủ không sâu, bé dễ mệt mỏi, cáu gắt, khó tập trung và suy giảm trí nhớ. Tình trạng kéo dài có thể ảnh hưởng đến hành vi, cảm xúc và khả năng học tập sau này. Vì vậy, giấc ngủ không chỉ là nghỉ ngơi mà còn là nền móng cho sự phát triển toàn diện của trẻ.

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh khác hoàn toàn so với người lớn, diễn ra theo chu kỳ ngắn chỉ 20–50 phút

2. Sự thay đổi giấc ngủ của trẻ sơ sinh qua từng giai đoạn

Giấc ngủ của trẻ không cố định mà biến đổi liên tục theo sự trưởng thành của não bộ và nhịp sinh học. Hiểu từng giai đoạn sẽ giúp bố mẹ chăm bé dễ dàng và đúng cách hơn.

Trẻ 1 tuần – 2 tháng tuổi: Ở giai đoạn đầu đời, trẻ gần như ngủ suốt cả ngày, tổng thời gian có thể lên tới 18–20 giờ/ngày. Bé ngủ bất kỳ lúc nào, cả ngày lẫn đêm, với mỗi giấc kéo dài từ 30 phút đến 3–4 giờ. Khi bước vào cuối giai đoạn 2 tháng, bé thường duy trì 16–18 giờ ngủ/ngày.
Trẻ 3 – 6 tháng tuổi: Lúc này, giấc ngủ bắt đầu ổn định hơn. Trẻ có thể ngủ dài hơn và xuất hiện nhịp sinh học ban đầu. Tổng thời gian ngủ khoảng 14–16 giờ/ngày, trong đó giấc ngày chiếm 3.5–5.5 giờ và giấc đêm kéo dài 9.5–11.5 giờ.
Trẻ 6 – 12 tháng tuổi: Bé đã hình thành giờ giấc ngủ giống người lớn hơn. Tổng thời gian ngủ trung bình khoảng 14 giờ/ngày. Các giấc ngủ ngày giảm còn 1–2 giấc, giúp giấc đêm dài và sâu hơn.
Trẻ 1 – 5 tuổi: Từ khoảng 1.5 tuổi, giấc ngủ của trẻ đã tương đối hoàn thiện. Trẻ ngủ 10–12 giờ/ngày, gần giống người lớn nhưng vẫn cần giấc ngủ trưa để duy trì năng lượng và phát triển não bộ.

3. Làm sao để đảm bảo giấc ngủ chất lượng cho trẻ?

3.1. Chăm sóc giấc ngủ cho trẻ sơ sinh – ưu tiên an toàn và sự thoải mái

Ngay từ lúc mới chào đời, trẻ cần một không gian ngủ phù hợp để đảm bảo hô hấp, nhiệt độ và cảm giác an toàn.

Tạo không gian ngủ an toàn tuyệt đối: Giường/nôi/cũi của bé cần thông thoáng, không đặt thú nhồi bông, chăn gối dày hoặc đồ vật có thể che mặt bé. Điều này giúp hạn chế nguy cơ ngạt và bảo vệ hô hấp cho trẻ.
Đặt nôi gần bố mẹ để tiện quan sát: Trẻ sơ sinh nên ngủ riêng nhưng cạnh giường bố mẹ để bố mẹ theo dõi bé dễ dàng và can thiệp kịp thời khi bé ọc sữa, quấy khóc.
Duy trì môi trường ngủ thoáng mát – yên tĩnh – đủ tối: Phòng ngủ bí bách, ồn ào hoặc quá sáng khiến bé dễ giật mình, khó ngủ và ngủ không sâu. Nhiệt độ vừa phải giúp bé thoải mái hơn.
Kích thích giấc ngủ bằng âm thanh nhẹ nhàng: Nhạc ru, tiếng ồn trắng hoặc giọng hát ru của mẹ có thể giúp bé dễ thư giãn và chìm vào giấc ngủ nhanh hơn.
Không để bé vừa bú vừa ngủ: Điều này dễ gây sặc sữa và ảnh hưởng tiêu hóa. Bé cũng hình thành thói quen ngủ phụ thuộc vào bú.
Không mặc quá nhiều lớp hoặc quấn quá chặt: Trẻ dễ bị nóng, đổ mồ hôi → cảm lạnh. Hãy giữ ấm vừa phải và theo dõi nhiệt độ cơ thể.
Hạn chế đung đưa mạnh hoặc nằm võng: Rung lắc quá mức có thể ảnh hưởng đến não bộ, đặc biệt ở những tháng đầu đời.
Tập cho trẻ phân biệt ngày – đêm: Ban ngày: mở rèm sáng, hoạt động bình thường. Ban đêm: giảm ánh sáng, hạn chế nói chuyện và chơi đùa → giúp bé hình thành nhịp sinh học.

3.2. Đảm bảo giấc ngủ cho trẻ lớn – xây dựng thói quen và cảm giác an toàn

Khi trẻ lớn hơn, giấc ngủ vẫn đóng vai trò quan trọng cho học tập, vận động và sự phát triển cảm xúc.

Mang theo vật “an toàn” khi ngủ: Gối ôm, thú bông hoặc món đồ trẻ yêu thích giúp bé cảm thấy yên tâm khi ngủ riêng.
Tạo thói quen trước giờ ngủ: Tắm nước ấm, thay đồ ngủ, đọc sách, massage nhẹ… lặp lại mỗi ngày sẽ giúp bé hiểu “đây là lúc phải ngủ” và rơi vào giấc nhanh hơn.
Duy trì giờ ngủ cố định, kể cả cuối tuần: Trẻ dưới 6 tuổi nên đi ngủ trước 21h để hormone tăng trưởng hoạt động tối ưu.
Tránh cho trẻ vận động mạnh trước khi ngủ: Chạy nhảy, chơi điện tử hoặc xem tv dễ làm bé kích thích quá mức và khó ngủ sâu.

Chăm sóc giấc ngủ cho trẻ sơ sinh

Giấc ngủ của trẻ thay đổi theo từng giai đoạn phát triển và bố mẹ cần điều chỉnh lịch sinh hoạt cho phù hợp. Khi trẻ ngủ đủ và ngủ sâu, cơ thể sẽ phát triển khỏe mạnh, tinh thần vui vẻ hơn. Theo dõi thói quen ngủ của con giúp bố mẹ kịp thời nhận biết bất thường và hỗ trợ trẻ tốt nhất.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699