Làm sao biết bị tắc sữa và cách làm tan cục sữa không gây đau

1. Tắc sữa là gì và làm sao biết bị tắc sữa?

Tắc sữa xảy ra khi sữa mẹ không được tiết ra đều đặn, dẫn đến sự ứ đọng trong các ống dẫn sữa hoặc nang sữa. Nguyên nhân có thể bao gồm việc bé bú không đủ, mẹ không vắt sữa thường xuyên, căng thẳng, hoặc mặc áo ngực quá chật. Tắc sữa thường gây ra các cục cứng trong vú, kèm theo cảm giác đau hoặc khó chịu. Nếu không được xử lý, tình trạng này có thể tiến triển thành viêm vú hoặc nhiễm trùng, ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và quá trình cho con bú.

Nhận biết sớm các dấu hiệu của tắc sữa là bước đầu tiên để xử lý hiệu quả. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến mà các bà mẹ cần chú ý:

1.1. Cục cứng trong vú

Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của tắc sữa là sự xuất hiện của các cục cứng hoặc khối u nhỏ trong vú. Những cục này thường có thể sờ thấy, cảm giác đau nhẹ khi ấn vào, và không di chuyển. Chúng thường xuất hiện ở một vùng cụ thể của vú, chẳng hạn như phía trên hoặc dưới bầu vú.

1.2. Đau hoặc căng tức vú

Tắc sữa thường đi kèm với cảm giác căng tức, đau nhức hoặc nặng nề ở vú. Đau có thể tăng lên khi chạm vào hoặc khi bé bú. Trong một số trường hợp, mẹ có thể cảm thấy nóng rát ở khu vực bị tắc.

Đau hoặc căng tức vú là một trong những dấu hiệu điển hình khi mẹ bị tắc sữa

1.3. Giảm dòng sữa

Khi ống dẫn sữa bị tắc, lượng sữa chảy ra có thể giảm đáng kể, ngay cả khi mẹ cảm thấy vú rất căng. Bé có thể khó bú hoặc bú không ra sữa, dẫn đến quấy khóc hoặc bú không đủ no.

1.4. Sưng đỏ hoặc nóng ở vú

Vùng vú bị tắc có thể sưng, đỏ, hoặc nóng khi chạm vào. Nếu tình trạng kéo dài, mẹ có thể bị sốt nhẹ hoặc cảm giác mệt mỏi, báo hiệu nguy cơ viêm vú.

1.5. Sữa chảy không đều

Một số mẹ nhận thấy sữa chảy ra từng giọt nhỏ hoặc phun không đều từ bên vú bị tắc. Điều này có thể do áp lực từ cục sữa cản trở dòng chảy tự nhiên.

2. Các dấu hiệu cần đi khám bác sĩ

Nếu mẹ gặp các triệu chứng sau, cần đưa đến bác sĩ ngay:

Sốt cao trên 38°C hoặc ớn lạnh.
Vùng vú sưng đỏ nghiêm trọng, đau dữ dội, hoặc có mủ.
Tắc sữa kéo dài hơn 48 giờ dù đã áp dụng các biện pháp tại nhà.
Bé không bú được hoặc mẹ không thể vắt sữa ra.

3. Cách làm tan cục sữa không gây đau

3.1. Cho bé bú thường xuyên và đúng cách

Cho bé bú là cách tự nhiên và hiệu quả nhất để làm tan cục sữa. Hãy để bé bú bên vú bị tắc trước, vì lực hút của bé mạnh hơn so với máy vắt sữa. Đảm bảo bé ngậm đúng khớp ngậm, với miệng bao phủ cả quầng vú, để kích thích dòng sữa hiệu quả. Đặt cằm của bé hướng về phía cục sữa (ví dụ, nếu cục sữa ở phía trên vú, cho bé bú ở tư thế nằm ngang hoặc ôm bóng). Bú thường xuyên, khoảng 2-3 giờ/lần, giúp ngăn ngừa sự ứ đọng thêm.

Cho bé bú là cách tự nhiên và hiệu quả nhất để làm tan cục sữa

3.2. Chườm ấm trước khi cho bú hoặc vắt sữa

Chườm ấm lên vùng vú bị tắc trước khi cho bé bú hoặc vắt sữa có thể giúp làm giãn ống dẫn sữa, hỗ trợ sữa chảy dễ dàng hơn. Sử dụng khăn sạch nhúng nước ấm (khoảng 40-45°C), đắp lên vú trong 10-15 phút. Tránh chườm quá nóng để không làm bỏng da. Tắm nước ấm hoặc ngâm vú trong nước ấm cũng là cách hiệu quả để thư giãn tuyến vú và kích thích dòng sữa.

3.3. Massage nhẹ nhàng vùng vú bị tắc

Massage vú nhẹ nhàng là một phương pháp không gây đau để làm tan cục sữa. Dùng các đầu ngón tay xoa bóp theo chuyển động tròn, hướng từ cục sữa về phía núm vú. Thực hiện massage trong khi cho bé bú hoặc vắt sữa để tăng hiệu quả. Tránh ấn mạnh hoặc chà xát quá lực, vì điều này có thể gây đau và làm tổn thương mô vú. Sử dụng dầu dừa hoặc kem dưỡng an toàn cho trẻ sơ sinh để giảm ma sát khi massage.

3.4. Vắt sữa bằng tay hoặc máy

Nếu bé không bú hết sữa hoặc mẹ cảm thấy vú vẫn căng sau khi bú, hãy vắt sữa bằng tay hoặc máy hút sữa. Vắt sữa bằng tay là cách nhẹ nhàng, cho phép mẹ kiểm soát lực và tập trung vào vùng bị tắc. Bắt đầu bằng cách massage nhẹ khu vực cục sữa, sau đó dùng ngón tay cái và ngón trỏ ép nhẹ quanh quầng vú, hướng về núm vú. Nếu dùng máy hút sữa, chọn mức hút nhẹ để tránh gây đau. Vắt sữa thường xuyên giúp giảm áp lực và ngăn ngừa tắc thêm.

3.5. Nghỉ ngơi và giảm căng thẳng

Căng thẳng và mệt mỏi có thể làm giảm tiết oxytocin, hormone cần thiết để kích thích dòng sữa. Mẹ nên nghỉ ngơi đầy đủ, uống đủ nước (2-3 lít/ngày), và ăn các thực phẩm giàu dinh dưỡng như yến mạch, hạt lanh, hoặc rau xanh để hỗ trợ sản xuất sữa. Tạo môi trường thư giãn, tránh lo âu, và nhờ người thân hỗ trợ chăm sóc bé hoặc công việc nhà để mẹ có thời gian phục hồi.

Tắc sữa là một vấn đề phổ biến nhưng có thể được xử lý hiệu quả nếu nhận biết sớm và áp dụng các biện pháp đúng cách. Bằng cách cho bé bú thường xuyên, chườm ấm, massage nhẹ nhàng, và duy trì lối sống lành mạnh, mẹ có thể làm tan cục sữa mà không gây đau đớn. Quan trọng nhất, hãy lắng nghe cơ thể và tìm đến bác sĩ nếu tình trạng không cải thiện. Với sự chăm sóc đúng cách, mẹ sẽ tiếp tục hành trình nuôi con bằng sữa mẹ một cách suôn sẻ và thoải mái.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699