Nhiễm trùng tai ở trẻ nhỏ: Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý sớm

1. Nhiễm Trùng Tai Ở Trẻ Nhỏ Là Gì?

Nhiễm trùng tai là tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng ở phần tai giữa – khu vực nằm phía sau màng nhĩ. Đây là nơi chứa các xương nhỏ giúp truyền âm thanh từ màng nhĩ đến tai trong. Ở trẻ nhỏ, ống Eustachian (ống nối tai giữa với họng) ngắn và nằm ngang hơn so với người lớn, khiến chất lỏng dễ bị mắc kẹt và tạo điều kiện cho vi khuẩn hoặc virus phát triển.

Có hai loại viêm tai giữa phổ biến ở trẻ:

Viêm tai giữa cấp tính (AOM): Là tình trạng nhiễm trùng đột ngột, thường kèm theo đau và sốt.
Viêm tai giữa có dịch tiết (OME): Xảy ra khi chất lỏng tích tụ trong tai giữa mà không có dấu hiệu nhiễm trùng rõ ràng.

2. Nguyên Nhân Gây Nhiễm Trùng Tai Ở Trẻ Nhỏ

Nhiễm trùng tai ở trẻ nhỏ thường bắt nguồn từ cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên. Khi trẻ bị cảm, vi khuẩn hoặc virus từ mũi và họng có thể dễ dàng di chuyển qua ống Eustachian đến tai giữa, gây viêm. Ống Eustachian ở trẻ nhỏ ngắn và hẹp hơn, khiến chất lỏng dễ bị mắc kẹt, tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn hoặc virus phát triển.

Cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên có thể gây nhiễm trùng tai ở trẻ

Dị ứng, chẳng hạn như dị ứng phấn hoa hoặc bụi, có thể gây viêm và tắc nghẽn ống Eustachian, dẫn đến tích tụ chất lỏng trong tai giữa. Ngoài ra, trẻ nhỏ, đặc biệt là những trẻ dưới 3 tuổi, có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, khiến chúng dễ bị tấn công bởi vi khuẩn hoặc virus hơn so với người lớn.

Khói thuốc lá có thể kích ứng đường hô hấp của trẻ, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tai. Trẻ sống trong môi trường có khói thuốc hoặc thường xuyên tiếp xúc với những người hút thuốc có nguy cơ cao hơn. Tương tự, trẻ đi nhà trẻ hoặc chơi trong môi trường đông đúc cũng dễ lây nhiễm vi khuẩn hoặc virus từ các trẻ khác, dẫn đến nhiễm trùng tai.

Việc cho trẻ bú bình khi nằm ngửa có thể khiến sữa chảy vào ống Eustachian, gây viêm và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Thói quen này thường gặp ở trẻ nhỏ và là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến nhiễm trùng tai.

3. Dấu Hiệu Nhận Biết Nhiễm Trùng Tai Ở Trẻ Nhỏ

Nhận biết sớm các dấu hiệu nhiễm trùng tai là yếu tố quan trọng để xử lý kịp thời. Tuy nhiên, trẻ nhỏ thường chưa biết nói hoặc diễn đạt cảm giác khó chịu, vì vậy cha mẹ cần quan sát kỹ các biểu hiện sau:

Đau Tai Hoặc Khó Chịu

Trẻ có thể kéo hoặc cào tai, khóc nhiều hơn bình thường, đặc biệt là khi nằm xuống. Đau tai thường trầm trọng hơn vào ban đêm, khiến trẻ khó ngủ.

Sốt

Sốt là dấu hiệu phổ biến của viêm tai giữa cấp tính, thường dao động từ 38°C trở lên. Một số trẻ có thể sốt cao kèm theo ớn lạnh.

Sốt là một trong những dấu hiệu phổ biến của nhiễm trùng tai ở trẻ

Giảm Thính Lực

Trẻ có thể không phản ứng với âm thanh hoặc tỏ ra không nghe rõ. Điều này xảy ra do chất lỏng tích tụ trong tai giữa làm cản trở sự truyền âm.

Chảy Dịch Từ Tai

Trong một số trường hợp, màng nhĩ có thể bị thủng, dẫn đến chảy dịch màu vàng, trắng hoặc có lẫn máu từ tai.

4. Cách Xử Lý Sớm Nhiễm Trùng Tai Ở Trẻ Nhỏ

Khi nghi ngờ trẻ bị nhiễm trùng tai, bước đầu tiên là đưa trẻ đến bác sĩ để được kiểm tra. Bác sĩ sẽ sử dụng ống soi tai để xem xét màng nhĩ và xác định mức độ nhiễm trùng. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm thêm để xác định nguyên nhân cụ thể, như vi khuẩn hay virus, để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Nếu nhiễm trùng do vi khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh như amoxicillin để điều trị. Cha mẹ cần đảm bảo trẻ uống đủ liều và đúng giờ, ngay cả khi các triệu chứng đã giảm. Ngoài ra, thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen có thể được sử dụng để giảm đau và hạ sốt. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê thuốc nhỏ tai để làm sạch dịch hoặc giảm viêm, nhưng chỉ nên sử dụng khi có hướng dẫn cụ thể.

Cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp tại nhà để hỗ trợ trẻ. Chườm ấm lên tai trong 10-15 phút có thể giúp giảm đau. Giữ tai trẻ khô ráo, đặc biệt khi tắm, để tránh làm tình trạng viêm nặng hơn. Nâng cao đầu trẻ khi ngủ bằng cách kê thêm gối cũng giúp giảm áp lực lên tai, cải thiện sự thoải mái cho bé.

Nhiễm trùng tai ở trẻ nhỏ là một vấn đề phổ biến nhưng có thể được xử lý hiệu quả nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Cha mẹ cần chú ý đến các dấu hiệu như đau tai, sốt, quấy khóc hoặc giảm thính lực để đưa trẻ đi khám kịp thời. Bên cạnh đó, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa như tiêm phòng đầy đủ, giữ vệ sinh và tránh khói thuốc sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng tai. Nếu bạn nghi ngờ trẻ bị nhiễm trùng tai, đừng chần chừ – hãy đưa trẻ đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị sớm.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699