1. Sốt ở trẻ là gì?
Sốt là tình trạng thân nhiệt của trẻ tăng cao hơn mức bình thường (thường trên 38°C khi đo ở hậu môn hoặc 37,5°C khi đo ở miệng). Sốt không phải là bệnh mà là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phản ứng với tác nhân gây hại như virus, vi khuẩn hoặc các yếu tố khác. Ở trẻ em, sốt thường xuất hiện khi hệ miễn dịch đang chiến đấu chống lại nhiễm trùng.
Sốt virus và sốt nhiễm khuẩn là hai loại phổ biến nhất, nhưng chúng có nguyên nhân, diễn tiến và cách điều trị khác nhau. Hiểu rõ sự khác biệt giúp cha mẹ chăm sóc bé hiệu quả và tránh lạm dụng thuốc.
Sốt virus và sốt nhiễm khuẩn là phổ biến ở trẻ nhưng chúng có nguyên nhân, triệu chứng khác nhau
2. Phân biệt sốt virus và sốt nhiễm khuẩn ở trẻ
| Nội dung | Sốt virus | Sốt nhiễm khuẩn |
| Nguyên nhân | Sốt virus xảy ra khi trẻ bị nhiễm các loại virus như virus cảm lạnh, cúm, sởi, thủy đậu, virus hợp bào hô hấp (RSV) hoặc virus gây tiêu chảy (rotavirus). Virus xâm nhập vào cơ thể, kích thích hệ miễn dịch sản sinh nhiệt để tiêu diệt chúng. Sốt virus rất phổ biến ở trẻ, đặc biệt trong mùa lạnh hoặc khi thời tiết thay đổi. | Sốt nhiễm khuẩn do vi khuẩn như liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn, phế cầu khuẩn hoặc E. coli gây ra. Các bệnh nhiễm khuẩn thường gặp ở trẻ bao gồm viêm họng liên cầu, viêm phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu, hoặc viêm màng não. Vi khuẩn có thể xâm nhập qua đường hô hấp, tiêu hóa, hoặc vết thương trên da. |
| Triệu chứng | Nhiệt độ: Sốt virus thường gây sốt nhẹ đến trung bình (38-39°C), nhưng đôi khi có thể sốt cao (trên 39°C). Triệu chứng kèm theo: Trẻ thường có các dấu hiệu như chảy nước mũi, nghẹt mũi, ho, đau họng, mệt mỏi, chán ăn, hoặc phát ban (như trong sởi hoặc thủy đậu). Một số trẻ có thể bị tiêu chảy hoặc nôn mửa. Diễn tiến: Sốt virus thường kéo dài 3-5 ngày và tự giảm khi hệ miễn dịch kiểm soát được virus. Triệu chứng thường nhẹ dần sau vài ngày. | Nhiệt độ: Sốt nhiễm khuẩn thường gây sốt cao (trên 39°C) và kéo dài. Nhiệt độ có thể dao động hoặc tăng đột ngột. Triệu chứng kèm theo: Trẻ thường mệt lả, lờ đờ, đau ở vị trí nhiễm trùng (như đau họng, đau tai, hoặc đau bụng). Một số trẻ có dấu hiệu nhiễm trùng rõ ràng như sưng đỏ, mủ, hoặc tiểu buốt (trong nhiễm trùng đường tiết niệu). Diễn tiến: Sốt nhiễm khuẩn không tự khỏi và có thể trở nặng nếu không được điều trị. Triệu chứng thường dai dẳng hoặc nặng dần nếu không dùng kháng sinh. |
| Đặc điểm | Sốt virus không đáp ứng với kháng sinh vì kháng sinh chỉ có tác dụng với vi khuẩn. Điều trị chủ yếu là giảm triệu chứng và hỗ trợ cơ thể trẻ tự phục hồi. | Sốt nhiễm khuẩn thường cần điều trị bằng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ. Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm khuẩn có thể gây biến chứng nghiêm trọng như áp-xe, nhiễm trùng huyết hoặc tổn thương cơ quan. |
3. Cách xử lý khi trẻ bị sốt
Khi trẻ bị sốt, việc hạ sốt tại nhà là bước đầu tiên mà cha mẹ có thể thực hiện. Sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen là lựa chọn an toàn, nhưng cần tuân thủ liều lượng theo cân nặng và độ tuổi của trẻ, đồng thời tham khảo ý kiến bác sĩ. Ngoài ra, lau mát cơ thể bằng khăn ấm ở các vùng như trán, nách, và bẹn có thể giúp giảm nhiệt độ. Không nên sử dụng nước lạnh hoặc cồn để lau người vì chúng có thể gây co mạch, làm trẻ sốt cao hơn hoặc run lạnh.
Mẹ có thể lau mát cơ thể bằng khăn ấm cho bé giúp giảm nhiệt độ
Sốt làm trẻ mất nước nhanh chóng, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Vì vậy, cha mẹ cần đảm bảo trẻ được cung cấp đủ chất lỏng. Đối với trẻ sơ sinh, tăng cường cho bú mẹ hoặc bú bình. Với trẻ lớn hơn, khuyến khích uống nước lọc, nước trái cây, hoặc dung dịch bù điện giải như oresol để ngăn ngừa mất nước. Việc bù nước không chỉ giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn mà còn hỗ trợ cơ thể chống lại nhiễm trùng.
Việc theo dõi sát sao triệu chứng của trẻ là rất quan trọng để đánh giá mức độ nghiêm trọng của cơn sốt. Cha mẹ nên ghi lại nhiệt độ cơ thể, thời gian sốt, và các triệu chứng kèm theo như ho, chảy mũi, hoặc mệt mỏi. Sử dụng nhiệt kế kỹ thuật số để đo chính xác nhiệt độ ở hậu môn, miệng, hoặc nách. Nếu trẻ có biểu hiện bất thường như không bú, lờ đờ, hoặc thở khó, cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức.
Một số trường hợp sốt cần được bác sĩ thăm khám ngay. Nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi bị sốt, sốt cao trên 40°C, sốt kéo dài hơn 3 ngày, hoặc có các dấu hiệu nguy hiểm như co giật, khó thở, tím tái, hoặc không đáp ứng khi gọi, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay. Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu, nước tiểu, hoặc chụp X-quang để xác định nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
- Fanpage của Dr Thắng
1. Ths. BS Vũ Công Thắng :
https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN
2. Bác sĩ Thắng:
https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN
3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:
https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN
- Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
- Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
- Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
- Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699
