Trẻ bị béo phì phải làm sao? Cha mẹ đừng chủ quan!

1. Béo phì ở trẻ em là gì?

Béo phì ở trẻ em là tình trạng lượng mỡ tích tụ quá mức trong cơ thể, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Chẩn đoán thường dựa trên chỉ số BMI (Body Mass Index) được tính bằng cân nặng chia cho bình phương chiều cao (kg/m²). Ở trẻ, béo phì được xác định khi BMI nằm trên ngưỡng bách phân vị thứ 95 so với chuẩn cùng giới và độ tuổi.

Cần phân biệt giữa thừa cân và béo phì. Thừa cân xảy ra khi BMI nằm từ bách phân vị thứ 85 đến dưới 95, trong khi béo phì là mức độ nặng hơn, với nguy cơ biến chứng sức khỏe cao hơn.

Trẻ có nguy cơ dễ béo phì nhất vào những giai đoạn như: từ 2-5 tuổi (giai đoạn chuyển từ bú sữa sang ăn đa dạng), giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì, khi tốc độ tăng trưởng thay đổi và trẻ có xu hướng ít vận động hơn.

Béo phì ở trẻ em là tình trạng lượng mỡ tích tụ quá mức trong cơ thể, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe

2. Dấu hiệu nhận biết bé béo phì

Béo phì ở trẻ em không chỉ thể hiện qua cân nặng mà còn qua nhiều dấu hiệu dễ quan sát. Cha mẹ cần chú ý các biểu hiện sau để sớm nhận biết và can thiệp kịp thời:

Tích mỡ vùng bụng, đùi, cánh tay: Trẻ béo phì thường có lớp mỡ dày, đặc biệt ở bụng, đùi và cánh tay. Khi sờ có cảm giác mềm và dày hơn trẻ bình thường.
Thở mệt, hay đổ mồ hôi khi vận động nhẹ: Chỉ cần đi bộ, leo cầu thang hoặc chơi đùa nhẹ, trẻ đã thở dốc hoặc đổ mồ hôi nhiều hơn bình thường do trọng lượng cơ thể gây áp lực lên tim phổi.
Thích nằm, lười vận động: Trẻ béo phì thường uể oải, ít hứng thú với vận động, thích ngồi xem TV, chơi điện thoại thay vì chạy nhảy.
Chỉ số BMI vượt chuẩn theo độ tuổi: Khi tính BMI, nếu vượt bách phân vị thứ 95 so với trẻ cùng giới và độ tuổi, trẻ được xác định là béo phì.
So sánh cân nặng, chiều cao với bảng chuẩn WHO: Theo dõi cân nặng và chiều cao trên biểu đồ tăng trưởng sẽ giúp nhận biết sớm nguy cơ béo phì, tránh để tình trạng kéo dài và gây biến chứng.

3. Nguyên nhân khiến trẻ bị béo phì

Béo phì ở trẻ em không chỉ do ăn nhiều mà còn bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân kết hợp. Cha mẹ cần hiểu rõ để phòng tránh và điều chỉnh kịp thời:

Chế độ ăn dư thừa năng lượng: Trẻ thường thích các món chiên rán, nhiều dầu mỡ, đồ ngọt hoặc thức ăn nhanh. Việc uống nhiều nước ngọt, sữa có đường khiến lượng calo nạp vào vượt xa nhu cầu cơ thể, dễ tích mỡ.
Ít vận động, lối sống tĩnh tại: Thời gian trẻ dành cho TV, điện thoại, iPad ngày càng nhiều, trong khi lại ít tham gia các hoạt động thể thao, vui chơi ngoài trời. Điều này khiến năng lượng dư thừa không được tiêu hao, dễ dẫn đến béo phì.
Di truyền, yếu tố gia đình: Nếu cha mẹ béo phì, nguy cơ bé cũng tăng cao. Thêm vào đó, thói quen ăn uống của gia đình ảnh hưởng lớn đến khẩu phần và sở thích ăn uống của trẻ.
Rối loạn nội tiết (hiếm gặp): Một số trẻ mắc bệnh suy giáp hoặc rối loạn chuyển hóa khiến quá trình đốt năng lượng chậm, dễ dẫn đến tăng cân dù ăn uống không quá nhiều.

4. Cha mẹ nên làm gì khi bé bị béo phì?

Khi bé bị béo phì, cha mẹ đừng quá lo lắng hay trách mắng bé. Quan trọng nhất là đồng hành cùng con thay đổi lối sống lành mạnh một cách kiên trì:

Điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học: Hãy giảm bớt đồ ngọt, thức ăn nhanh, nước ngọt có gas vì chúng chứa nhiều năng lượng rỗng. Thay vào đó, tăng cường rau xanh, trái cây tươi để bổ sung vitamin, chất xơ. Nên cho bé ăn đúng giờ, tránh tình trạng ăn vặt suốt ngày làm dư thừa calo.
Khuyến khích bé vận động hàng ngày: Cho bé tham gia các hoạt động thể dục, thể thao phù hợp độ tuổi như đi bộ, bơi, đạp xe. Hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử, chỉ nên dưới 1 tiếng mỗi ngày để bé có nhiều thời gian vận động hơn.
Theo dõi cân nặng định kỳ: Cha mẹ nên dùng bảng BMI để đánh giá tình trạng béo phì. Nếu cân nặng không giảm hoặc bé tiếp tục tăng cân, nên sớm đưa bé khám bác sĩ dinh dưỡng để được tư vấn chuyên sâu.
Tạo tâm lý tích cực cho bé: Tránh chê bai, mắng mỏ hay so sánh ngoại hình bé với người khác. Thay vào đó, hãy khuyến khích, khen ngợi những nỗ lực của con và giúp bé tự tin hơn trong hành trình giảm cân.

Khi bé bị béo phì, cha mẹ đừng quá lo lắng hay trách mắng bé

Béo phì ở trẻ hoàn toàn có thể cải thiện nếu phát hiện sớm và thay đổi chế độ ăn uống, vận động. Cha mẹ cần đồng hành, động viên con thay vì chỉ trích hay ép buộc. Nuôi con khỏe mạnh bắt đầu từ những thói quen tốt mỗi ngày.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699