Trẻ bị nhiễm giun sán: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa

1. Nhiễm giun sán ở trẻ là gì?

Nhiễm giun sán là tình trạng cơ thể trẻ bị ký sinh bởi các loại giun hoặc sán, như giun đũa, giun kim, giun móc, sán dây hoặc sán lá. Những loại ký sinh trùng này sống trong đường ruột hoặc các cơ quan khác, lấy chất dinh dưỡng từ cơ thể trẻ, gây ra các triệu chứng khó chịu và đôi khi dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Trẻ em, đặc biệt từ 2 đến 10 tuổi, dễ bị nhiễm giun sán do thói quen sinh hoạt và hệ miễn dịch còn non nớt.

2. Nguyên nhân trẻ bị nhiễm giun sán

2.1. Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm

Trẻ em thường thích chơi đùa ngoài trời, tiếp xúc với đất, cát hoặc nước bẩn chứa trứng giun sán. Trứng giun sán có thể tồn tại lâu trong môi trường và dễ dàng xâm nhập vào cơ thể trẻ qua da (giun móc) hoặc qua đường miệng khi trẻ đưa tay bẩn lên miệng.

Chơi đùa và tiếp xúc với đất, cát có thể khiến trẻ dễ bị nhiễm giun sán

2.2. Thói quen vệ sinh kém

Trẻ nhỏ thường chưa ý thức được tầm quan trọng của việc rửa tay trước khi ăn hoặc sau khi đi vệ sinh. Thói quen này khiến trẻ dễ nuốt phải trứng giun sán từ thực phẩm, nước uống hoặc đồ chơi bị nhiễm bẩn. Ngoài ra, việc không rửa sạch rau củ hoặc ăn thực phẩm chưa nấu chín cũng là nguyên nhân phổ biến.

2.3. Lây nhiễm từ người hoặc động vật

Giun sán có thể lây từ người sang người, đặc biệt trong gia đình hoặc môi trường đông đúc như trường học. Trẻ cũng có thể nhiễm sán từ việc tiếp xúc với động vật nuôi (chó, mèo) mang ký sinh trùng, đặc biệt nếu trẻ chơi với đất cát nơi động thú phóng uế.

2.4. Sử dụng nguồn nước và thực phẩm không an toàn

Nước nhiễm bẩn hoặc thực phẩm chưa được nấu chín kỹ (như thịt heo, thịt bò, cá sống) là nguồn lây nhiễm sán dây và sán lá. Trẻ ăn phải thực phẩm chứa ấu trùng sán có thể bị nhiễm bệnh, đặc biệt là sán dây bò hoặc sán lá gan.

3. Dấu hiệu trẻ bị nhiễm giun sán

Nhiễm giun sán ở trẻ có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào loại ký sinh trùng và mức độ nhiễm bệnh. Một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:

Đau bụng và rối loạn tiêu hóa: Trẻ thường kêu đau bụng, đặc biệt quanh vùng rốn, kèm theo tiêu chảy, táo bón hoặc đầy hơi. Giun sán trong đường ruột có thể gây kích ứng và cản trở quá trình tiêu hóa.
Ngứa hậu môn: Đặc biệt với giun kim, trẻ có thể bị ngứa hậu môn dữ dội, nhất là vào ban đêm, do giun cái đẻ trứng quanh hậu môn.
Mệt mỏi và suy dinh dưỡng: Giun sán lấy chất dinh dưỡng từ cơ thể trẻ, dẫn đến tình trạng thiếu máu, mệt mỏi, chậm lớn, sụt cân hoặc suy dinh dưỡng.
Phát ban hoặc dị ứng da: Một số trẻ có thể bị ngứa da, nổi mẩn đỏ do phản ứng dị ứng với độc tố của giun sán.
Các triệu chứng nghiêm trọng hơn: Trong trường hợp nặng, trẻ có thể bị tắc ruột (do giun đũa), viêm đường mật (do sán lá gan), hoặc tổn thương cơ quan nội tạng (do sán dây).

4. Cách phòng ngừa trẻ bị nhiễm giun sán

Một trong những cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa nhiễm giun sán là duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ. Cha mẹ cần dạy trẻ rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc sau khi chơi ngoài trời. Cắt móng tay ngắn và thường xuyên giúp giảm nguy cơ tích tụ trứng giun dưới móng tay. Ngoài ra, giặt sạch chăn ga, gối đệm, quần áo và lau dọn nhà cửa định kỳ để loại bỏ trứng giun sán trong môi trường sống của trẻ.

An toàn thực phẩm và nguồn nước đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa nhiễm giun sán. Cha mẹ cần rửa sạch rau củ, nấu chín kỹ thực phẩm, đặc biệt là thịt heo, thịt bò và cá, để tiêu diệt ấu trùng sán. Sử dụng nước sạch để uống và nấu ăn; nếu không chắc chắn về chất lượng nước, nên đun sôi trước khi dùng. Hạn chế cho trẻ ăn thực phẩm đường phố hoặc thực phẩm không rõ nguồn gốc để tránh nguy cơ nhiễm ký sinh trùng.

Cha mẹ cần rửa sạch rau củ và nấu chín kỹ thực phẩm để giảm thiểu nguy cơ nhiễm ký sinh trùng ở trẻ

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ em từ 1 tuổi trở lên sống ở khu vực có nguy cơ cao nên được tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần. Việc tẩy giun giúp loại bỏ giun sán trước khi chúng gây hại nghiêm trọng. Tuy nhiên, cha mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định loại thuốc và liều lượng phù hợp, đặc biệt với trẻ nhỏ hoặc có tiền sử bệnh lý. Tự ý tẩy giun có thể gây nguy hiểm, đặc biệt nếu trẻ nhiễm nhiều loại ký sinh trùng.

Việc giáo dục trẻ về thói quen vệ sinh là cách lâu dài để phòng ngừa nhiễm giun sán. Cha mẹ nên hướng dẫn trẻ không đi chân trần trên đất bẩn, không đưa tay bẩn lên miệng, và báo ngay nếu cảm thấy ngứa hậu môn hoặc đau bụng. Tạo thói quen vệ sinh tốt từ nhỏ sẽ giúp trẻ tự bảo vệ mình khỏi các nguy cơ nhiễm ký sinh trùng trong tương lai.

Nhiễm giun sán ở trẻ là một vấn đề sức khỏe cần được chú ý, đặc biệt ở các khu vực có điều kiện vệ sinh kém. Hiểu rõ nguyên nhân và dấu hiệu giúp cha mẹ phát hiện sớm và điều trị kịp thời cho trẻ. Quan trọng hơn, việc duy trì thói quen vệ sinh, đảm bảo an toàn thực phẩm và tẩy giun định kỳ là chìa khóa để phòng ngừa nhiễm giun sán. Cha mẹ cần theo dõi sức khỏe của trẻ và đưa trẻ đi khám ngay khi có dấu hiệu bất thường để đảm bảo bé phát triển khỏe mạnh.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699