Trẻ sơ sinh thở rít khi bú: Nguyên nhân và cách xử lý

1. Thở rít khi bú ở trẻ sơ sinh là gì?

Thở rít là âm thanh bất thường phát ra từ đường thở của trẻ, thường giống tiếng rít, khò khè, hoặc huýt sáo khi trẻ hít vào hoặc thở ra trong lúc bú. Hiện tượng này xảy ra do luồng không khí đi qua đường thở bị hẹp hoặc tắc nghẽn một phần. Ở trẻ sơ sinh, đường thở còn nhỏ và nhạy cảm, nên thở rít có thể xuất hiện trong các tình huống bình thường hoặc do các vấn đề về hô hấp. Mặc dù phần lớn trường hợp thở rít khi bú là vô hại, cha mẹ cần theo dõi sát sao để phân biệt giữa nguyên nhân sinh lý và bệnh lý.

2. Nguyên nhân trẻ sơ sinh thở rít khi bú

2.1. Đường thở nhỏ và chưa phát triển hoàn thiện

Trẻ sơ sinh có đường thở rất nhỏ, đặc biệt là ở mũi và họng. Sụn thanh quản và các mô xung quanh đường thở còn mềm, dễ bị ép lại khi trẻ bú, gây ra tiếng rít. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, thường gặp ở trẻ dưới 6 tháng tuổi và có xu hướng giảm dần khi trẻ lớn lên.

2.2. Tắc nghẽn mũi

Trẻ sơ sinh thở chủ yếu qua mũi, nên nếu mũi bị tắc do chất nhầy, bụi bẩn, hoặc sữa đọng lại, trẻ có thể phát ra tiếng rít khi bú. Tắc nghẽn mũi thường xảy ra khi trẻ bị cảm lạnh, dị ứng, hoặc do môi trường khô, nhiều bụi.

Tắc nghẽn mũi có thể khiến trẻ sơ sinh thở rít khi bú

2.3. Tư thế bú không đúng

Tư thế bú không phù hợp có thể khiến trẻ khó thở, gây ra tiếng rít. Ví dụ, nếu đầu trẻ bị ngửa quá mức hoặc áp sát vào ngực mẹ, đường thở có thể bị chèn ép. Ngoài ra, trẻ bú quá nhanh hoặc ngậm vú không đúng cách cũng có thể dẫn đến thở rít do nuốt khí hoặc phối hợp mút-thở kém.

2.4. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh có thể gây kích ứng đường thở, làm hẹp đường thở tạm thời và tạo ra tiếng rít khi bú. Trẻ bị trào ngược thường kèm các triệu chứng như nôn trớ, quấy khóc, hoặc ho sau khi bú.

2.5. Các vấn đề hô hấp

Một số vấn đề hô hấp có thể gây thở rít khi bú, bao gồm:

Viêm thanh quản hoặc khí quản: Nhiễm virus hoặc vi khuẩn có thể gây sưng viêm đường thở, dẫn đến tiếng rít.
Co thắt thanh quản (laryngomalacia): Đây là tình trạng sụn thanh quản mềm, dễ xẹp khi trẻ hít thở, đặc biệt khi bú hoặc nằm ngửa. Tình trạng này thường lành tính và tự cải thiện khi trẻ lớn.
Dị tật đường thở bẩm sinh: Các bất thường như hẹp khí quản hoặc lỗ mũi sau hẹp có thể gây thở rít.

3. Dấu hiệu cần đưa trẻ đi khám

Mặc dù thở rít khi bú thường không nguy hiểm, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ nếu nhận thấy các dấu hiệu sau:

Thở rít kèm theo khó thở, tím tái, hoặc co kéo cơ liên sườn.
Trẻ bỏ bú, quấy khóc liên tục, hoặc có dấu hiệu mất nước (môi khô, tiểu ít).
Sốt cao, ho dai dẳng, hoặc tiếng rít trở nên nghiêm trọng hơn.
Trẻ không tăng cân hoặc có các triệu chứng trào ngược nặng (nôn trớ nhiều, khò khè kéo dài).
Thở rít xuất hiện cả khi trẻ không bú hoặc kéo dài hơn vài tuần.

4. Cách xử lý khi trẻ sơ sinh thở rít khi bú

4.1. Điều chỉnh tư thế bú

Tư thế đúng: Đặt trẻ ở tư thế hơi thẳng, đầu cao hơn thân, bụng áp sát bụng mẹ để đường thở thông thoáng. Các tư thế như bế ngang, bế kiểu bóng bầu dục, hoặc nằm nghiêng có thể giúp trẻ bú dễ dàng hơn.
Ngậm bắt vú đúng: Đảm bảo trẻ ngậm toàn bộ quầng vú, không chỉ đầu ti, để giảm nuốt khí và cải thiện luồng thở.
Chia nhỏ cữ bú: Cho trẻ bú lượng ít hơn nhưng thường xuyên hơn để tránh áp lực lên dạ dày và đường thở.

4.2. Vệ sinh mũi cho trẻ

Cha mẹ có thể dùng nước muối sinh lý vệ sinh mũi cho bé để làm thông thoáng đường thở

Dùng nước muối sinh lý: Nhỏ 1-2 giọt nước muối sinh lý (0,9% NaCl) vào mỗi bên mũi để làm loãng chất nhầy, sau đó hút nhẹ bằng dụng cụ hút mũi chuyên dụng.
Giữ môi trường ẩm: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng để ngăn mũi trẻ bị khô, đặc biệt trong thời tiết lạnh hoặc khô hanh.
Tránh kích ứng: Giữ trẻ tránh xa khói bụi, khói thuốc lá, hoặc các chất gây dị ứng như lông thú cưng.

4.3. Hỗ trợ trẻ bị trào ngược

Nếu nghi ngờ trẻ bị trào ngược, cha mẹ có thể:

Giữ trẻ ở tư thế thẳng đứng 20-30 phút sau khi bú để giảm trào ngược.
Tránh ép trẻ bú quá nhiều trong một lần.
Tham khảo ý kiến bác sĩ về các biện pháp như thay đổi sữa công thức hoặc dùng thuốc chống trào ngược (nếu cần).

4.4. Tăng cường vệ sinh và phòng ngừa nhiễm trùng

Rửa tay sạch trước khi chăm sóc trẻ hoặc chuẩn bị sữa.
Tiệt trùng bình sữa, núm vú giả, và các dụng cụ khác để tránh nhiễm khuẩn.
Nếu trẻ bú mẹ, mẹ nên vệ sinh núm vú trước và sau khi cho bú để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Thở rít khi bú ở trẻ sơ sinh thường là hiện tượng sinh lý do đường thở nhỏ hoặc tắc nghẽn mũi, nhưng cũng có thể liên quan đến các vấn đề như trào ngược hoặc nhiễm trùng. Cha mẹ không cần quá lo lắng, nhưng cần theo dõi sát sao và áp dụng các biện pháp như điều chỉnh tư thế bú, vệ sinh mũi, và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần. Với sự chăm sóc đúng cách, trẻ sẽ sớm bú sữa thoải mái và phát triển khỏe mạnh. Sự kiên nhẫn và quan tâm của cha mẹ sẽ giúp bé vượt qua giai đoạn này một cách an toàn, đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699