1. Viêm ruột mạn tính ở trẻ em là gì?

Viêm ruột mạn tính là tình trạng viêm mãn tính ở đường tiêu hóa, bao gồm hai loại chính: bệnh Crohn và viêm loét đại tràng. Bệnh Crohn có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa, từ miệng đến hậu môn, trong khi viêm loét đại tràng chủ yếu ảnh hưởng đến niêm mạc đại tràng và trực tràng. Ở trẻ em, bệnh có thể xuất hiện từ rất sớm, thậm chí ở độ tuổi mẫu giáo, và thường tiến triển phức tạp hơn so với người lớn.

Viêm ruột mạn tính là tình trạng viêm mãn tính ở đường tiêu hóa

Triệu chứng của viêm ruột mạn tính ở trẻ em thường không đặc hiệu, dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa thông thường. Điều này khiến việc chẩn đoán sớm trở nên thách thức. Nếu không được điều trị, bệnh có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, tâm lý và chất lượng cuộc sống của trẻ.

2. Nguyên nhân gây viêm ruột mạn tính ở trẻ em

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của viêm ruột mạn tính. Nếu gia đình có tiền sử mắc bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng, trẻ sẽ có nguy cơ cao hơn. Các nghiên cứu đã xác định một số gen liên quan đến hệ miễn dịch có thể làm tăng khả năng mắc bệnh khi trẻ tiếp xúc với các yếu tố kích thích từ môi trường. Tuy nhiên, di truyền không phải là yếu tố duy nhất, và nhiều trẻ mắc bệnh không có tiền sử gia đình.

Rối loạn hệ miễn dịch cũng là một nguyên nhân quan trọng. Trong viêm ruột mạn tính, hệ miễn dịch của trẻ có thể hoạt động bất thường, tấn công nhầm các tế bào lành trong đường tiêu hóa. Điều này dẫn đến tình trạng viêm kéo dài, gây tổn thương niêm mạc ruột. Phản ứng miễn dịch bất thường này có thể được kích hoạt bởi các yếu tố bên ngoài, chẳng hạn như nhiễm trùng hoặc thay đổi trong hệ vi sinh vật đường ruột.

Yếu tố môi trường cũng góp phần vào sự phát triển của bệnh. Chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, sử dụng kháng sinh kéo dài, hoặc tiếp xúc với các tác nhân gây viêm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Ngoài ra, căng thẳng tâm lý và lối sống thiếu lành mạnh, như ít vận động hoặc chế độ ăn thiếu cân bằng, cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm ở trẻ. Ở một số khu vực đô thị hóa cao, tỷ lệ mắc viêm ruột mạn tính ở trẻ em có xu hướng cao hơn, cho thấy vai trò của môi trường sống.

3. Nhận biết sớm triệu chứng viêm ruột mạn tính ở trẻ em

3.1. Triệu chứng tiêu hóa

• Đau bụng tái phát: Trẻ thường xuyên kêu đau bụng, đặc biệt ở vùng bụng dưới hoặc quanh rốn.

• Tiêu chảy mạn tính: Tiêu chảy kéo dài, đôi khi kèm máu hoặc chất nhầy trong phân.

• Táo bón hoặc khó chịu khi đi ngoài: Một số trẻ có thể gặp khó khăn khi đi tiêu, kèm theo đau hoặc cảm giác không đi hết phân.

• Chán ăn và sụt cân: Trẻ có thể biếng ăn, dẫn đến sụt cân hoặc không tăng cân theo độ tuổi.

3.2. Triệu chứng ngoài tiêu hóa

• Mệt mỏi và thiếu năng lượng: Trẻ thường xuyên uể oải, thiếu sức sống do thiếu hụt dinh dưỡng hoặc viêm mãn tính.

• Chậm phát triển: Trẻ có thể chậm lớn, thấp còi hoặc dậy thì muộn do bệnh ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng.

• Sốt không rõ nguyên nhân: Sốt nhẹ kéo dài hoặc sốt tái phát mà không tìm được nguyên nhân cụ thể.

• Đau khớp hoặc phát ban: Một số trẻ có thể bị đau khớp, viêm khớp hoặc phát ban trên da do viêm toàn thân.

4. Phương pháp điều trị viêm ruột mạn tính ở trẻ em

Điều trị bằng thuốc là phương pháp chính để kiểm soát viêm ruột mạn tính. Các thuốc chống viêm như corticosteroid hoặc aminosalicylate (mesalamine) thường được sử dụng trong các đợt viêm cấp tính để giảm nhanh triệu chứng. Đối với các trường hợp cần kiểm soát lâu dài, thuốc ức chế miễn dịch như azathioprine hoặc methotrexate có thể được kê đơn để ngăn chặn phản ứng miễn dịch bất thường. Trong những trường hợp nặng hơn, thuốc sinh học như infliximab hoặc adalimumab được sử dụng để nhắm vào các protein gây viêm, mang lại hiệu quả cao trong việc kiểm soát bệnh. Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng kèm theo, bác sĩ có thể kê kháng sinh để điều trị.

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ. Một số trẻ có thể cần chế độ ăn đặc biệt, chẳng hạn như chế độ ăn ít chất xơ hoặc dễ tiêu hóa để giảm kích ứng đường ruột. Trong các trường hợp nghiêm trọng, trẻ có thể được nuôi ăn qua ống thông để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng mà không gây áp lực lên hệ tiêu hóa. Bổ sung các chất như vitamin D, sắt, hoặc canxi cũng thường được khuyến nghị để khắc phục tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng. Cha mẹ nên tránh cho trẻ ăn các thực phẩm kích thích như đồ ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn, hoặc sữa nếu trẻ không dung nạp lactose.

Cha mẹ hạn chế cho trẻ ăn những thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc chế biến sẵn

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật có thể là cần thiết để giải quyết các biến chứng của viêm ruột mạn tính. Phẫu thuật thường chỉ được áp dụng khi các biện pháp nội khoa không thể kiểm soát bệnh hoặc khi trẻ gặp các biến chứng nguy hiểm như tắc ruột hoặc thủng ruột.

Viêm ruột mạn tính ở trẻ em là một bệnh lý phức tạp nhưng có thể kiểm soát được nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Cha mẹ cần nhận biết các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy kéo dài, hoặc chậm phát triển để đưa trẻ đi khám kịp thời. Với sự kết hợp giữa thuốc, chế độ dinh dưỡng hợp lý, và sự hỗ trợ từ gia đình, trẻ mắc viêm ruột mạn tính vẫn có thể phát triển khỏe mạnh và sống tích cực. Nếu bạn nghi ngờ trẻ có dấu hiệu của bệnh, hãy liên hệ với bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa nhi để được tư vấn và điều trị sớm.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699