1. Viêm Tuyến Vú Sau Sinh Là Gì?

Viêm tuyến vú là tình trạng viêm nhiễm ở mô vú, thường gặp ở phụ nữ sau sinh, đặc biệt trong 6-12 tuần đầu khi mẹ và bé đang làm quen với việc cho bú. Tình trạng này có thể do tắc ống dẫn sữa (khi sữa không được rút ra hoàn toàn) hoặc do vi khuẩn xâm nhập qua các vết nứt ở núm vú. Viêm tuyến vú không chỉ gây đau mà còn có thể làm giảm lượng sữa, ảnh hưởng đến dinh dưỡng của trẻ. Việc nhận biết sớm và xử lý đúng cách là rất quan trọng để giảm thiểu rủi ro và giúp mẹ nhanh chóng hồi phục.

Viêm tuyến vú không chỉ gây đau mà còn có thể làm giảm lượng sữa

2. Dấu Hiệu Nhận Biết Sớm Viêm Tuyến Vú

Nhận biết sớm các triệu chứng của viêm tuyến vú giúp mẹ xử lý kịp thời, tránh để tình trạng trở nên nghiêm trọng. Dưới đây là các dấu hiệu phổ biến:

• Đau và Sưng Ở Vú

Một trong những dấu hiệu đầu tiên là cảm giác đau, căng tức hoặc sưng ở một vùng của vú. Vùng bị ảnh hưởng có thể cứng, nóng khi chạm vào và gây đau khi cho con bú. Đôi khi, mẹ có thể cảm nhận được một khối u nhỏ do tắc ống dẫn sữa.

• Đỏ Da Vùng Vú

Vùng vú bị viêm thường xuất hiện các mảng đỏ hoặc hồng trên da, đặc biệt ở khu vực gần núm vú hoặc nơi tắc sữa. Vùng da này có thể ấm hoặc nóng hơn so với các khu vực khác.

• Sốt và Mệt Mỏi

Viêm tuyến vú do nhiễm khuẩn thường đi kèm với sốt (thường trên 38°C), ớn lạnh và cảm giác mệt mỏi toàn thân, tương tự như triệu chứng cảm cúm. Nếu mẹ cảm thấy kiệt sức bất thường kèm theo sốt, cần kiểm tra ngay.

• Đau Khi Cho Con Bú

Cảm giác đau tăng lên khi cho con bú hoặc khi vú bị chạm vào là dấu hiệu rõ ràng. Đau có thể lan tỏa khắp vú hoặc tập trung ở một khu vực cụ thể.

3. Nguyên Nhân Gây Viêm Tuyến Vú

Tắc ống dẫn sữa là một trong những nguyên nhân chính gây viêm tuyến vú. Khi sữa không được rút ra hoàn toàn khỏi vú, do bé bú không đủ, mẹ không vắt sữa thường xuyên hoặc tư thế bú không đúng, sữa có thể ứ đọng trong các ống dẫn. Sự ứ đọng này gây áp lực lên mô vú, dẫn đến viêm và đau. Nếu không được xử lý, tắc ống dẫn sữa có thể tiến triển thành viêm tuyến vú nhiễm khuẩn, làm tình trạng nghiêm trọng hơn.

Nhiễm khuẩn là nguyên nhân phổ biến khác của viêm tuyến vú, thường xảy ra khi vi khuẩn, chẳng hạn như Staphylococcus aureus, xâm nhập vào vú qua các vết nứt hoặc tổn thương ở núm vú. Những vết nứt này thường xuất hiện khi bé ngậm vú không đúng cách hoặc do mẹ không giữ vệ sinh núm vú sau khi cho bú. Vi khuẩn phát triển trong môi trường sữa ứ đọng, gây viêm nhiễm và dẫn đến các triệu chứng như sốt, đỏ da và đau.

Áp lực cơ học lên vú cũng có thể góp phần gây viêm tuyến vú. Việc mặc áo ngực quá chật, ngủ ở tư thế đè ép lên vú hoặc mang balo, túi xách nặng có thể làm cản trở dòng chảy của sữa. Áp lực này làm tăng nguy cơ tắc ống dẫn sữa, tạo điều kiện cho viêm phát triển. Mẹ cần chú ý lựa chọn áo ngực thoải mái và tránh các hoạt động gây áp lực không cần thiết lên vú.

Sau sinh, cơ thể mẹ thường mệt mỏi do thiếu ngủ, stress hoặc chế độ ăn uống không đầy đủ, dẫn đến hệ miễn dịch suy yếu. Tình trạng này khiến mẹ dễ bị nhiễm trùng hơn, bao gồm viêm tuyến vú do vi khuẩn. Một hệ miễn dịch yếu cũng làm chậm quá trình hồi phục, khiến các vấn đề như tắc sữa dễ tiến triển thành viêm nhiễm. Duy trì sức khỏe tổng thể là yếu tố quan trọng để giảm nguy cơ này.

4. Cách Xử Lý Kịp Thời Viêm Tuyến Vú

Dù đau, mẹ nên tiếp tục cho con bú hoặc vắt sữa đều đặn để làm thông ống dẫn sữa. Việc rút sữa ra khỏi vú giúp giảm tắc nghẽn và áp lực, từ đó cải thiện tình trạng viêm. Đảm bảo bé ngậm đúng khớp vú, với miệng bao phủ phần lớn quầng vú, để bú hiệu quả. Nếu việc cho bú quá đau, mẹ có thể sử dụng máy hút sữa để nhẹ nhàng rút sữa, giúp duy trì dòng sữa và giảm nguy cơ biến chứng.

Massage nhẹ nhàng và chườm ấm là cách hiệu quả để hỗ trợ làm thông ống dẫn sữa. Trước khi cho con bú hoặc vắt sữa, mẹ có thể dùng khăn ấm hoặc túi chườm đặt lên vùng vú bị đau trong 10-15 phút để kích thích dòng sữa chảy. Sau đó, massage nhẹ từ vùng ngoại biên vú về phía núm vú, tránh dùng lực quá mạnh để không gây tổn thương mô vú. Phương pháp này giúp giảm đau và cải thiện lưu thông sữa.

Mẹ nên massage và chườm ấm để hỗ trợ thông ống dẫn sữa

Nghỉ ngơi đầy đủ và uống đủ nước là yếu tố quan trọng để hỗ trợ cơ thể mẹ chống lại viêm nhiễm. Mẹ nên uống 2-3 lít nước mỗi ngày để duy trì lượng sữa và giữ cơ thể đủ nước. Nghỉ ngơi giúp giảm stress và tăng cường hệ miễn dịch, từ đó hỗ trợ quá trình hồi phục. Mẹ có thể sắp xếp thời gian ngủ ngắn hoặc nhờ người thân hỗ trợ chăm sóc bé để có thời gian nghỉ ngơi.

Nếu cảm thấy đau hoặc sốt, mẹ có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen, nhưng cần tuân theo liều lượng được bác sĩ chỉ định. Những thuốc này thường an toàn cho mẹ đang cho con bú khi dùng đúng cách. Thuốc giúp giảm triệu chứng khó chịu, cho phép mẹ tiếp tục cho con bú hoặc vắt sữa mà không bị gián đoạn do đau.

Viêm tuyến vú sau sinh là một vấn đề phổ biến nhưng có thể được kiểm soát nếu phát hiện sớm và xử lý đúng cách. Nhận biết các dấu hiệu như đau, sưng, đỏ da hoặc sốt là bước đầu tiên để hành động kịp thời. Bằng cách tiếp tục cho con bú, massage, chườm ấm, nghỉ ngơi và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần, mẹ có thể nhanh chóng hồi phục và duy trì việc nuôi con bằng sữa mẹ. Quan trọng hơn, các biện pháp phòng ngừa như cho bú đúng tư thế, giữ vệ sinh và duy trì sức khỏe sẽ giúp giảm nguy cơ viêm tuyến vú. Nếu mẹ nghi ngờ mình bị viêm tuyến vú, đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699